Ik hou van vlees (kip) en bovenal van vis. En met mij vele mensen. Zoals er ook mensen zijn die niet van vlees en vis houden of welbewust daarmee zijn gestopt vanuit bepaalde overwegingen. Meerdere malen heb ik in mijn leven een poging gedaan om vegetarisch te leven, maar zonder blijvend resultaat en uiteindelijk ontstond er gaande de afgelopen jaren de volgende beweging: eerst verdween het varken uit het menu en daarna de koe (op een enkele uitzondering na), maar de kip (geen supermarkt kip) en de vis hielden stand. En sinds enige tijd voel ik dat een volgende stap noodzakelijk is. Ik kan niet langer mijn hart afsluiten voor het leed wat dieren wordt aan gedaan om ons te voorzien in onze behoefte aan vlees en vis. Het doet gewoonweg pijn. Ik voel het lijden van alle dieren op de aarde, van alle dieren die wij als eigendom, als bezit beschouwen van waaruit wij menen dat wij met deze dieren kunnen doen en laten wat wij willen. Bio industrie of bijvoorbeeld graskoeien, het is om het even. Het gaat erom dat wij ons het recht hebben toe geëigend om dieren hun vrijheid te ontnemen, hen op een bepaalde wijze te behandelen (diervriendelijk of dieronvriendelijk) om ze vervolgens vroegtijdig te doden voor onze consumptie. Stel je voor dat een ander soort binnen de keten van leven en dood massaal op deze wijze met de mensheid zou omgaan? Overigens ligt de periode van slavernij niet ver achter ons en vindt nog steeds plaats (denk bijvoorbeeld aan kinderen in de kledingindustrie in Aziatische landen). En ook beschouwen veel mensen hun partner en/of kinderen als hun bezit en menen over hen te kunnen heersen. Dat wat wij elkaar en de dieren aandoen (uitbuiten, overheersen, dwang en manipulatie etc.), komt voort uit onze staat van 'zijn': liefdeloos, niet verbonden met het hart, en onwetendheid. En tegelijkertijd kan ik ook kijken vanuit het perspectief dat we allen deel uitmaken van de keten van leven en dood. Het is niet zo dat ik een voor- of tegenstander ben van het nuttigen van vlees of vis. Mijn lichaam wordt tenslotte ook bewoond door vele levende wezens (o.a. bacteriën), die van dit lichaam gebruik maken of ons ziek maken/doden en wij zijn ook prooi voor anderen (roofdieren, slangen etc.) binnen de keten. En als we dood gaan, dienen we als voedsel voor andere levende wezens of voor de aarde zelf (as). Het is wel zo dat de balans binnen de keten totaal verstoord is. 7 miljard mensen voorzien van vis en vlees is een onmogelijke opgave voor de aarde zelf: er is ongelooflijk veel land en voedsel nodig voor de veeteelt. Land om granen/mais/soja te verbouwen voor veevoer en land om vee op te laten grazen. En er is ongelooflijk veel water nodig voor de veeteelt sector (daar waar water steeds schaarser wordt op de aarde). En of je dieren nu diervriendelijk behandelt of niet, zodra ze volgroeid zijn, worden ze naar de slachtbank geleidt. Elke vorm van respect en dankbaarheid voor het leven wat wij tot ons nemen, denk aan de indianen die vanuit een diepe verbondenheid met de natuur leefden, is zoek..., omdat we niet thuis zijn in ons hart. En dan kijk ik naar een uitzending van Tegenlicht: Paul Kingsnorth, schrijver en voormalig milieu activist (aflevering: de aarde draait door, 16 december 2018). En hoor ik de volgende uitspraak: Als je denkt dat het levensweb waar wij deel van uitmaken slechts een hulpbron is om te ontginnen, dan ben je verloren. Ja, zo is het. De tragedie van de mens is dat we niet meer vanuit verbondenheid leven met ons zelf en met alles wat is. We bevinden ons in een spirituele crisis. De vooruitgangsmythe (meer en nog eens meer om de leegte niet te hoeven voelen) leidt ertoe dat de natuur moet bijdragen aan economische groei: alles in dienst van de mens, alles in dienst van behoeftebevrediging die kortstondig van duur is, en het is nooit genoeg en we willen ook niets missen... met als gevolg roofbouw en uitputting van de aarde (en de mens: burn-out). De heling ligt niet in 'meer' en 'groei', de heling ligt in het opheffen van de vervreemding, het openen van het hart, door de leegte en eenzaamheid die in ons allen huist, te ontmoeten. En vervolgens zie ik een documentaire op netflix. Titel Cowspiracy: The sustainability Secret. Ik raad iedereen aan om deze documentaire te bekijken (eerste maand is netflix gratis). En daar werd het volgende uiteen gezet: In een online rapport van de Verenigde Naties staat vermeld dat veeteelt meer broeikasgassen produceert dan de uitstoot van de gehele transportsector. Dit betekent dat de vlees- en zuivelindustrie meer broeikasgassen produceert dan alle auto’s, vrachtwagens, treinen, boten en vliegtuigen samen. Koeien en andere boerderijdieren produceren een aanzienlijke hoeveelheid methaan door hun spijsvertering. Methaangas van vee is 86 keer zo destructief als koolstofdioxide van voertuigen. Daarnaast geven de Verenigde Naties ook aan dat vee niet alleen een grote rol speelt bij opwarming van de aarde, het zorgt ook voor de uitputting van hulpbronnen (bijvoorbeeld water, vruchtbare grond) en milieuafbraak (mestafval/fosfaat/methaangassen), wat de planeet uitput en verwoest. Veeteelt bezet 45% van het land, verbruikt 30% van het water, is verantwoordelijk voor 91% van de verwoesting van de Braziliaanse Amazone, de longen van de aarde, snik... (de Amazone wordt gekapt om granen, soja etc. voor de veeteelt te verbouwen en om vee te laten grazen). En toch gaan we gewoon door met het eten van vlees/vis/zuivel en steken we onze kop in het zand. Hoe is dat mogelijk? Het is mogelijk, omdat bijvoorbeeld de informatie over de impact van de veeteelt op het milieu (naast het leed wat we dieren aandoen) voor velen nog niet scherp genoeg op het netvlies staat/stond. Het is mogelijk, omdat we massaal onze ogen sluiten voor het gegeven dat de aarde opwarmt: we lezen en horen erover, maar willen er niet aan, want wij zijn de veroorzakers van de klimaatverandering (naast natuurlijke invloeden vanuit de zon e.d.) en dat heeft consequenties voor ons handelen en we zijn gewoontedieren, die weerstand voelen tegen verandering. Maar bovenal gaan we door met het eten van vlees/vis/zuivel, omdat we niet thuis zijn in ons hart en van daaruit het leed niet voelen wat we andere levende wezens en de aarde aandoen. En als we het wel voelen, dan vraagt dat een ommezwaai in levensstijl wat voor velen niet een eenvoudige opgave is (inclusief mezelf), omdat we genieten van ons stukje vlees of vis. Daarnaast kan het de nodige weerstand oproepen als we binnen het gezin aangeven dat we niet langer meer mee willen werken aan deze praktijken. En dan heb ik het nog niet over de zuivelindustrie, die net zo belastend is voor het milieu als het nuttigen van vlees en vis. Tot slot: Ik ben een groot voorstander van 'clean meat & fish' (en clean zuivel). De ontwikkelingen gaan hard en binnen enkele jaren is het zover: de eerste, sappige hamburger gemaakt van één enkele stamcel, verschijnt in de supermarkt. Verder is er niets nodig om clean meat/fish te maken, behalve het overwinnen van onze weerstand tegen 'kweekvlees/vis'. Die ene enkele stamcel (van een vis of een kip of een rund etc.) kan tot in het oneindige worden door gekweekt. Daar hoeft geen dier voor gedood te worden en sinds kort is er niets anders meer nodig dan die ene stamcel. De hele wereldbevolking kan voorzien worden van clean meat and fish (en op termijn clean zuivel). In Nederland is Meatable één van de organisaties, die ver is in het ontwikkelen van clean meat. En de smaak... is exact hetzelfde als het vlees of de vis die je voorheen nuttigde. Maar zover is het nog niet... en het is vijf voor twaalf wat betreft de opwarming van de aarde door broeikasgassen. Tijd om in beweging te komen. Misschien dat het lezen van deze blog en het bekijken van de documentaires (Tegenlicht, Cowspiracy) jou ook triggert om uit de gewoontestand te komen, voor zover dit al niet het geval was. Uiteindelijk gaat het om het welzijn van ons allemaal: de mensen, de dieren, de bloemen en planten, de aarde. Mocht je anderen willen informeren, deel de blog. En heb je een heerlijk vegetarisch of veganistisch recept: laat het anderen weten, er zijn een aantal facebookpagina's met vegetarische recepten waar je jouw recepten aan kunt toevoegen. Zo helpen we elkaar weer verder. www.bewustzijnscoaching.com Facebookpagina: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching. Linked-In: Caroline Ootes