Delen en onderzoeken van gekwetstheid in relaties: wat bedoel ik daarmee?
Hieronder beschrijf ik een mogelijkheid voor elke relatievorm om gekwetstheden met elkaar te onderzoeken door open en oprecht met elkaar te delen. In bijzijn van de ander deel je wat er allemaal leeft en speelt in jou terwijl de ander luistert; daarna draaien de rollen om: jij luistert en de ander deelt.
Zolang we nog geïdentificeerd zijn met de mind, zolang we nog onze gedachten en emoties als 'waarheid' beschouwen (ik heb gelijk), wordt deze oefening door beide 'partijen' als pittig ervaren.
Jezelf helemaal laten zien tijdens het delen, vraagt openheid en kwetsbaarheid, wat voor veel mensen geen gemakkelijke opgave is, omdat het hart nog niet (volledig) open is.
En werkelijk open luisteren naar de ander is eveneens niet makkelijk. Voordat we het door hebben, zit de mind ertussen en vinden we er van alles van (het klopt niet wat jij zegt).
Duidelijke afspraken zijn essentieel om het ontstaan van wederzijds begrip een kans te geven. Begrip over de motieven en pijnpatronen van elkaar, die tot het conflict hebben geleidt.
Zo spreek je met elkaar af wie er als eerste begint met delen en hoeveel tijd een ieder krijgt voor het onderzoek in bijzijn van de ander. Je zou kunnen beginnen met 15 minuten per persoon, maar het kan heel goed een half uur zijn, zodat degene, die vertelt in alle rust alle aspecten (zie vorige blog) kan onderzoeken en delen.
De ander luistert, is aanwezig en tracht zich volledig te verplaatsen in jou, in wat er door jou heen gaat..., ook als degene die deelt het over jou heeft. Wat is haar of zijn beleving van de situatie? Kan ik dat invoelen? Meevoelen, zonder dat de mind het over neemt en er van alles van vindt?
Soms vallen er stiltes..., laat het gebeuren, ga er niet vanuit dat de deler dan klaar is. Je draait de rollen pas om als de tijd, die je met elkaar hebt afgesproken, voorbij is. In de stilte kan namelijk van alles alsnog omhoog borrelen of nader bekeken worden om even later te delen met de luisteraar.
De luisteraar heeft als taak een veld van aandacht te zijn. Het is niet de bedoeling dat de luisteraar vragen stelt om de ander te 'helpen' als hij of zij stil valt. Blijf in stilte luisteren tot de tijd voorbij is. En draai dan de rollen om, zonder enige evaluatie of uitwisseling over datgene wat de deler zojuist heeft gezegd.
Het is een hele uitdaging om als luisteraar 'leeg' te blijven wanneer het over jou gaat.
Allerlei opvattingen, oordelen, meningen, emoties (mind) komen voorbij terwijl je naar de beleving van de ander luistert. Je zou de ander maar wat graag willen onderbreken om jouw waarheid te vertellen..., het liefst willen opleggen, want volgens jou is het zo niet gegaan..., en jij ziet het juist...
De vraag is of dat zo is. Zie jij het juist? Wat maakt dat jij ervan uit gaat dat jouw interpretatie van het conflict klopt en de interpretatie van de ander niet? Waarom zou de ene inkleuring van de werkelijkheid wel juist zijn en de andere inkleuring niet? Het zijn toch beide inkleuringen oftewel interpretaties, zowel van de deler als van de luisteraar?
Besef je wel dat er geen gelijk of waarheid bestaat op het moment dat er sprake is van interpretaties?
Als je dat werkelijk beseft, dan realiseer je je dat je allebei een gevangene bent van een 'verhaal', een interpretatie dat de mind jou voorspiegelt, een verhaal dat voor jou 'waarheid' lijkt, zoals het verhaal voor de ander ook 'waar' lijkt, maar het niet is, het is een interpretatie.
Voordat we het in de gaten hebben, zijn we overtuigd van ons gelijk en verwijten we de ander van alles, zonder ons te realiseren dat deze verwijten niet over de ander gaan maar over onszelf.
We verwijten de ander bijvoorbeeld egoïstisch gedrag (je houdt helemaal geen rekening met mij) zonder ons te realiseren dat we bijvoorbeeld helemaal geen rekening met onszelf houden, omdat we van jongs af aan hebben geleerd dat de ander altijd voor gaat. Dus je spreekt je behoefte niet uit en je past je automatisch aan aan de ander en roept dan op enig moment dat de ander egoïstisch is.
Het delen kan tot een onderzoek leiden naar wat deze verwijten, die we over de ander hebben, onszelf te vertellen hebben: ik verwijt jou dat je geen rekening met mij houdt, maar ik ontdek dat ik me onvoldoende heb uitgesproken over wat ik fijn vind of belangrijk vind..., ik ben mee gegaan met jouw behoefte en heb mijn behoefte opzij geschoven, dus eigenlijk ben ik boos op mezelf..., dat ik dit weer heb laten gebeuren..., dat ik geen verantwoordelijkheid heb genomen voor mijn behoefte door me uit te spreken. En dan zeg ik dat jij geen rekening met mij houdt..., maar dat klopt niet, ik kom erachter dat ik het ben die geen rekening met mezelf hou, eigenlijk zou ik zelf wat 'egoïstischer' mogen zijn.
En ik realiseer me dat het ook mogelijk is dat we op een bepaald moment allebei een andere behoefte hebben..., dat wil niet zeggen dat ik me dan moet aanpassen aan jou (wat ik automatisch doe als gevolg van de opvoeding) of dat jij je aan mij moet aanpassen...
Tja, het is niet eenvoudig om ons los te maken van het verhaal waar we totaal mee geïdentificeerd zijn geraakt (jij gedraagt je egoïstisch), maar wel heel essentieel om te groeien in bewustzijn.
Dus: realiseer je wat er gaande is..., je ziet de realiteit niet zoals die is, allebei niet. Een conflict betekent bij voorbaat: vervorming van de realiteit, je kijkt door een gekleurde bril naar de ander en de ander kijkt door een gekleurde bril naar jou..., en jullie geloven allebei wat de mind je voorspiegelt...
Als je het bovenstaande als uitgangspunt neemt, dan kan delen en onderzoek in bijzijn van de ander enorm vruchtbaar zijn. Als beide 'partijen' op wezenlijk niveau begrijpen dat zij de waarheid niet in pacht hebben (die bestaat niet op het level van de mind: ieder heeft zo zijn/haar interpretaties), als beide 'partijen' beseffen dat zij verantwoordelijk zijn voor de bril die zij op hebben (een gekleurde bril), als beide 'partijen' bereid zijn te onderzoeken wat de spiegel is van de oordelen en verwijten die we hebben over de ander, dan is delen en onderzoek in bijzijn van de ander een groot geschenk, een zegen.
Delen en onderzoek in bijzijn van degene waarmee we in conflict zijn, is dus een pittige oefening, maar levert ook veel op aan zelfinzicht en intimiteit. Er gaat niets ondergronds wat de relatie kan vertroebelen. Een ieder krijgt de ruimte en de tijd om te onderzoeken wat er allemaal speelt en leeft. Er ontstaat begrip voor ieders belevingswereld, de verbinding wordt opgeschoond en de ruis verdwijnt: o, ik begrijp je, daaaaar kom jij vandaan, dat gebeurde er in jou, die overtuiging werd getriggerd van waaruit je zo heftig reageerde. Er kan weer met een schone lei verder gegaan worden.
Delen in relaties leidt ertoe dat het contact, de vriendschap of de samenwerking zich verdiept, maar dit is alleen mogelijk als we werkelijk bereid zijn om ons ego (ik heb gelijk) opzij te schuiven, als we ons blanco verplaatsen in de ander, als we in staat zijn om ons geheel open te stellen voor de belevingswereld van de ander, als we naar de ander luisteren vanuit ‘leegte’ (zonder mind), vanuit het hart. Dit kan je helaas niet afdwingen.
Als die ‘leegte’ nog niet aanwezig is in ons, dan is het belangrijk om je oordelen/meningen e.d. voorbij te zien komen: zie de oordelen, maar handel er niet naar door de ander te storen of door de ander straks even goed de waarheid te vertellen als jij aan de beurt bent (dan ben je weer een gevangene van je gelijk, je verhaal).
Je kan de ander niet ‘verstaan’ of horen als je zo vol zit met jouw verhaal... Tracht je open te stellen voor de ander ook al komen er allerlei oordelen van jouw kant voorbij, tracht zover te komen in het luisteren naar de ander dat je begrijpt waar de ander vandaan komt: wat is zijn of haar ‘verhaal’, wat is zijn of haar interpretatie van de situatie?
Dat wil niet zeggen dat dit verhaal ‘waar’ is of dat je het met de ander 'eens' of 'oneens' bent... Het gaat namelijk niet om ‘waar’ of ‘niet waar’, weet je nog..., ieder heeft zo haar of zijn eigen interpretatie...
Het gaat erom dat je de tijd en ruimte krijgt om de achtergrond van je emotionele reactie (verwijten/oordelen) te delen en te onderzoeken in bijzijn van de ander, zodat er wederzijds begrip kan ontstaan. Het gaat niet om ‘gelijk’ krijgen: ik zie het juist en jij ziet het fout: dat is de mind en niet het hart.
En om toch nog even heel precies te zijn: het doel van delen en onderzoek is niet een emmer modder over de ander heen storten of je gal spuwen. Nee, dan heb je niet begrepen wat de grondslag is van deze oefening: delen wat er innerlijk in jou plaats vindt, onderzoeken wat de diepere motieven/drijfveren zijn van waaruit je reageerde zoals je reageerde. En last but not least: de ander en jezelf op een diep niveau ontmoeten van waaruit wederzijds begrip zich ontvouwt.
www.bewustzijnscoaching.com
LinkedIn: Caroline Ootes
Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching.
