Mijn moeder is half mei overleden. Het lijden is voorbij.
We hebben vele jaren geen gemakkelijke relatie gehad.
Schuld en plichtsbesef (je moet er voor je ouders zijn) wilde rond 2014 niet langer meer de leidraad zijn om bij hen langs te gaan. Jarenlang speelde het thema van zwaarte en schuld in mij, mede n.a.v. opmerkingen van mijn moeder: je komt ook nooit (ik bezocht haar om de paar weken), het is je plicht om voor je ouders te zorgen etc. En opmerkingen als: daar wil ik niet over praten, daar krijg ik hoofdpijn van, ik wil dat het gezellig is. Met andere woorden: een open ontmoeting, een wederzijds delen van wat leeft en raakt behoorde niet tot de mogelijkheden; de uitwisseling diende oppervlakkig te zijn oftewel 'gezellig', zoals mijn moeder dat betitelde. Op enig moment voelde ik dat ik zo niet langer door kon en wilde gaan; voor mezelf niet en voor hen niet. Ik wilde hen bezoeken vanuit het hart en niet op basis van schuld en plicht.
In 2014 schreef ik een brief aan mijn ouders (en ter info aan familieleden om ruis tussen ouders en kinderen te voorkomen). Ik deel een gedeelte van de brief hieronder.
Lieve pa & ma,
Ook al vind ik het heel moeilijk om deze brief te versturen…, het is toch wat het hart ingeeft. Weet dat ik van jullie hou, het heeft echt niets met jullie persoonlijk te maken…, liefde voel ik voor jullie beiden…, dat is het dus niet…, maar de omgang tussen jullie en mij is vanuit mij niet helemaal schoon. Ik voel dat er nog trekkrachten in mij leven van waaruit ik jullie bezoek, die niet zuiver zijn. Dus dat ik jullie opzoek, omdat het hoort of omdat het moet of uit schuldgevoel, allemaal motieven, die niet uit het hart voort komen… En ik wil niet meer leven vanuit dat deel in mij. Ik wil niet naar jullie toegaan, omdat je nou eenmaal naar je ouders behoort te gaan, omdat je ouders oud zijn, omdat je ouders je financieel hebben ondersteund en dan dien je wel wat terug te doen… Naar mijn beleving allemaal onzuivere motieven van waaruit ik mede met jullie omga, die niets met het hart te maken hebben. Als ik naar jullie toe ga, dan wil ik naar jullie toe gaan vanuit waarachtigheid, vanuit het hart, volledig (dus niet een beetje hart in combinatie met een deel dat zich verplicht of schuldig voelt), dat is wat ik mezelf en jullie gun. Niet elkaar opzoeken vanuit ‘dat doe je nu eenmaal voor je ouders’ of vanuit ‘voor wat, hoort wat’. Ik wil gewoon niet meer onwaarachtig leven. En ik ervaar het als een hele uitdaging om 100% mezelf trouw te zijn, ongeacht de opvattingen en meningen van anderen. En al een tijd gaat er door me heen ‘ik wil los’, ‘ik wil los’ van alle verplichte nummers, van alle onwaarachtigheid in mij. Ik wil leven vanuit: ‘wat klopt voor mij’ en als het klopt voor mij, dan klopt (het hartje) ook voor anderen…, dan ben ik 100% aanwezig en in verbinding met jullie.
Dit alles betekent dat ik voorlopig onze bezoekjes los laat…, totdat er werkelijk van binnenuit een andere stroom op gang komt, een stroom die zuiver is, vanuit het hart. Dan zal ik me weer melden…
Mocht er nood aan de man/vrouw zijn, mochten jullie verhuizen en hulp nodig hebben, mocht één van jullie ernstig ziek worden, bel of mail me voor hulp. Ik kijk op dat moment wat ik voor jullie kan betekenen. De gezelligheidsbezoekjes laat ik los. Nogmaals: het heeft niet met jullie te maken, maar alles met mij…, dat ik volledig vrij wil zijn van dat wat niet zuiver en oprecht is in mij. Weet dat ik van jullie hou…
Liefs
Mijn ouders vonden het niet makkelijk om deze brief in ontvangst te nemen. En mijn broers, zus en partners ook niet, omdat ik ook naar hen toe mij had uitgesproken dat familiebezoekjes voor een onbepaalde periode op een laag pitje zouden staan. Een van mijn broers zei: 'Volgens mij ben je tegen een boom opgelopen en nog herstellende. Inhoudelijk wat een onzin, kijk eerst eens goed naar je zelf, verder wijt ik geen woord meer aan die onzin en als je niet meer op toneel verschijnt, mij best'. Een zwager zei: 'Lekker makkelijk..., nu mogen wij voor de zorg opdraaien, want je moeder zal nooit zelf om hulp vragen'. Een schoonzus reageerde als volgt: 'Dat je zo een brief naar je broers en zussen schrijft ala, maar om zo een brief naar je ouders te sturen vind ik echt niet gepast! Wat moeten die mensen daar in godsnaam mee? Wat is dat voor een flauwe kul jôh, om die mensen het leven zuur te maken, de korte tijd dat ze nog leven. Ik weet het niet hoor, maar laat die mensen met rust, ze hebben toch altijd hun best gedaan!! Stel je voor dat jouw kinderen zo op jou gaan reageren later!!'
Ondanks de pijlen van boosheid en verdriet (zus) bleef ik trouw aan datgene wat ik voelde wat nodig was om de last van schuld en plicht en de gezelligheidsavondjes (ook met broers/zus), die eigenlijk alleen maar energie kostte, uit het systeem te doen oplossen. En langzaamaan doofde de schuld en het gevoel van plicht uit.
Op enig moment brak mijn moeder haar heup (2016?) en zocht ik haar op in het revalidatiecentrum. Ik had gezegd dat mijn ouders op mij konden rekenen indien er sprake was van praktische ondersteuning. En die mogelijkheid diende zich aan. En weer enige tijd later vroeg mijn moeder of ik met mijn vader voor een bepaalde behandeling naar het ziekenhuis wilde gaan. Natuurlijk. En eind 2017 vroeg mijn zus namens de familie of ik de euthanasie aanvraag voor mijn vader (90 jaar) bij de Levenseinde kliniek op me wilde nemen (zij konden het niet; mijn vader, met een ernstige vorm van huidkanker, beschouwde zijn leven als voltooid en wilde dood). Er volgde een mooi proces tussen mijn ouders en mij rond de euthanasie en het overleg met de levenseinde kliniek. Toen de aanvraag van mijn vader uiteindelijk werd gehonoreerd, zei hij tegen mij: 'Dank je wel. Je hebt me goed geholpen, je bent geslaagd'.
En kerst 2019 vroeg mijn moeder of ik de zaterdag voor haar wilde zorgen. Ja, het duurde even, maar uiteindelijk kwam mijn moeder dus toch over de brug voor hulp voor haarzelf. EN zo ging het..., ik zorgde op de zaterdag voor mijn moeder (tenzij ik in Tsjechië verbleef). En het eerste wat ik opmerkte toen ik deze taak op me nam was: een open hart, onvoorwaardelijkheid. De jaren bij mijn leraar (Naropa) en het opschoonwerk had geleid tot een fundamentele verschuiving. Er zat niets meer tussen...geen oordelen, geen irritatie, geen verwachtingen, geen spijt, geen verlangens, gewoon aanwezig zijn, dienstbaar en meebewegend met haar behoefte aan gezelligheid.
3 jaar is het zo gegaan... en groeide mijn moeder in kwetsbaarheid en sprak ze zo nu en dan over de dood en haar angst om alleen te sterven in haar appartement. Ze werd zachter, milder. De commando's werden vragen: zou je dit even willen doen? De controle dwang liet enigszins los. En dankbaarheid ontvouwde zich bij haar. Op enig moment zei ze: 'Het is altijd een feest als jij komt op de zaterdag'.
Dat wat aanvankelijk door een ieder werd gezien als 'dat doe je niet', 'dat zeg je niet tegen je ouders', 'wat ben jij egoïstisch' (ja, stap er maar lekker uit, moeten wij het allemaal doen) etc. ontvouwde zich tot een intiem contact vanuit het hart, zonder schuld en plichtsbesef.
Mijn moeder stierf niet alleen. Tijdens de avond dat ik 'dienst' had bij haar thuis overleed ze in mijn aanwezigheid.
En de samenwerking met broers en zus rond het stervensproces verliep ontspannen, in goede harmonie met elkaar, ook al had één broer nog steeds moeite met de handeling van destijds. En dat mag.
Ik schreef onderstaande toespraak voor haar en heb deze gedeeld tijdens de begrafenis. Daarmee eindigt deze blog. De toespraak is in verkorte vorm weer gegeven.
Lieve moeder,
Eindelijk is het zover…, de dood is gekomen. 91 jaar zijn je gegeven en toen was het genoeg. Je was al jaren moe…, en zei weleens dat je leven niets anders was dan wachten op de dood…, je kwakkelde met je gezondheid, beweging was ook niet meer gemakkelijk…, je kon de laatste jaren niet meer zelfstandig naar buiten, je was afhankelijk van anderen om de deur uit te gaan. In alle opzichten tekende het thema afhankelijkheid zich af…, je werd in toenemende mate afhankelijk van de thuiszorg, de schoonmaakster, automaatje (degene die jou met de auto vervoerde), het bezoek en de inzet van je kinderen en vrienden.
En je wilde zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Beperking op beperking volgde……, de ouderdom voltrok zich voor mijn ogen in de jaren voorafgaand aan je dood. Niet eenvoudig om te zien, wetende dat dit scenario mogelijk ook mijn/ons voorland zou kunnen zijn.
De laatste jaren was ik degene die op de zaterdag langs kwam (uitgezonderd de maanden dat ik in ons huis in Tsjechië was). Als ik op zaterdag zo rond half 11 binnenkwam, dan wist je precies te vertellen wat er gedaan diende te worden…, en vooral ook hoe de dingen moesten gebeuren, want het diende allemaal wel op jouw manier gedaan te worden. Soms had ik mijn jas nog niet uit en werd ik direct aan het werk gezet…, geeft niks hoor ma, zo ging het… en ik begrijp het ook wel…als je niets meer kan…en je ziet van alles wat je niet bevalt en wat gedaan moet worden…, en als je jaren bepaalde klussen op jouw wijze hebt gedaan…, dan is het soms lastig om het uit handen te geven, dan is het niet altijd gemakkelijk om even de tijd te nemen, dan wil je meteen alles benoemen wat er moet gebeuren…, mede omdat je bang was dat je het anders zou vergeten…, ook dat ken ik…, want het gebeurde regelmatig dat je iets had benoemd en dat ik het toch was vergeten…, maar gelukkig was je toch nog zo bij de pinken, hé ma, dat je in de loop van de ochtend er nog eens op terug kwam en dan zei ik: o, ja, dat ben ik vergeten, ik zal het zo even doen.
En soms nam je bij binnenkomst de tijd, dan zei je: ga maar even zitten kind, hoe gaat het met je? Zullen we eerst een kop koffie drinken? En dan wisselden we even uit over de afgelopen week. Je vertelde over de bridge uitjes, hoe het ging… of jullie goed gespeeld hadden…, of het gezellig was.., je vertelde over de uitnodigingen van andere bewoners in het appartementen complex…, hoe fijn je dat vond…, even een borreltje drinken bij deze of gene rond een uur of 4 of 5 in de middag…En na ons gesprekje gingen we over op de boodschappenlijst voor de week. We bespraken wat we zouden eten voor de lunch en vervolgens ging ik erop uit…de boodschappen doen bij een supermarkt, daarna langs een andere winkel voor verzorgingsproducten, naar de bakker voor een krentenbol of een taartje en tot slot langs de viswinkel of de slager…en in de tussentijd deed jij een slaapje, want de laatste paar jaar zei je keer op keer…ik ben moe…, doodmoe.
Bij terugkomst nam ik de krant mee uit de postbus, ruimde alle boodschappen op en maakte de lunch klaar…we gingen samen aan tafel zitten en lekker smullen van wat er was…en veelal als toetje nam jij een ijsje, want daar hield je ook van. Na de lunch gingen we met de rolstoel naar buiten…, als het weer het toe liet…, voor een wandeling door het park…waar je van genoot…en soms bekenden tegen kwam waar je een praatje mee maakte…dan nog even door de winkelstraat heen…en dan weer naar huis. Ik maakte nog even een soepje voor de komende dagen en rond een uur of 3 vertrok ik weer naar huis.
In die laatste jaren merkte ik op hoe je langzaamaan steeds zachter en kwetsbaarder werd, ook al bleef je het moeilijk vinden om dingen uit handen te geven…, je werd warmer, opener en liefdevol.
Ik weet nog dat je vele jaren geleden tegen me zei dat je een levensmotto had. En toen ik vroeg wat dat dan was, zei je: je moet zo sterk zijn dat je niemand nodig hebt.
Nou ma, je hebt dat vele jaren kunnen leven, maar het bestaan besloot op enig moment toch een andere ervaring op je bord te leggen: de ervaring dat we allemaal kwetsbaar zijn en afhankelijk van anderen, de ervaring dat je niet aan je lot wordt over gelaten en dat er voor je gezorgd wordt op het moment dat je dat zelf niet meer kan…, ik ben blij dat wij, kinderen, en anderen dat aan jou hebben kunnen geven…, ik ben dankbaar dat het bestaan jou en ons zo genadig was dat altijd de juiste mensen verschenen wanneer dit nodig was voor jouw welzijn…ik denk aan die geweldige meneer van automaatje…dank je wel dat je onze moeder zo vaak hebt willen vervoeren, en wat super dat er keer op keer toch weer een nieuwe schoonmaakster tevoorschijn kwam om je huis te onderhouden en wat fijn dat kennissen en vrienden uit het appartementencomplex je uitnodigden voor een samenzijn…en dat er binnen de thuiszorg ook een aantal lieve vrouwen waren die jou verzorgden.
En bovenal ben ik jou dankbaar, ma, moedertje, voor alles wat je hebt gegeven…, je hebt ons in financieel opzicht enorm ondersteund…, dank daarvoor, je hebt ons vele gezellige etentjes bezorgd, want daar hield je van…gezellig samenzijn…, niet te moeilijk doen, daar is het leven niet voor bedoeld…, gezellig met elkaar uit wisselen…dat vond je fijn…, dank daarvoor
Onze relatie is in het verleden niet altijd gemakkelijk geweest…, maar ook dat heeft het bestaan ons gegeven…, een uitdaging…om ondanks de verschillen, uiteindelijk de liefde te ontdekken en te ervaren in onze laatste jaren.
Is dat niet geweldig? Dat we zo samen ons leven kunnen afronden?
In… gewoon gezellig samen zijn…, dank je wel ma… ik wens je toe dat je pa en andere geliefden… in die andere sfeer… ook gewoon gezellig mag ontmoeten. Dag lieverd, het ga je goed.
Het overgave-experiment
Stel je dat je op een dag beslist om 'ja' te zeggen. 'Ja'... ongeacht het verzoek wat tot je komt. 'Ja',omdat je een overgave-experiment aangaat. Niet zomaar voor 1 dag of 1 maand of 1 jaar..., maar voor het leven. Als ingang om de stem van het ego te doen smelten. Het ego wat noten op haar zang heeft (dat ga ik echt niet doen), weerstand voelt (ik ben al een pleaser), verzet, oordelen heeft, beperkingen ziet, eindeloze ambities kent, altijd vooruit denkt of aan het verleden blijft hangen, de slachtoffer, de redder, de aanklager (ik moet altijd doen waar jij zin in hebt) etc. En dat ikje geeft ook nog eens de hele dag commentaar op alles wat je doet en laat en op wat anderen doen en laten. We zijn in oppositie met wat is, met het leven zelf, het is niet goed zoals het is, het moet anders. Gevolg: stress en spanning. Wat zou er gebeuren als we niet in oppositie zouden zijn met wat zich aandient in ons leven? Wat zou er gebeuren als we een overgave-experiment zouden aangaan als ingang om de illusie van een 'ik', die meent de regie te voeren over het bestaan (ik bepaal zelf wel wat ik doe), te doorbreken? Een overgave-experiment voor een dag, een week of nog langer..., gewoon om eens te ervaren wat dit in ons teweeg brengt. Dit is waar Michael Singer op jonge leeftijd voor koos en wat hij beschrijft in zijn boek: het overgave-experiment. Hij besloot om het leven zelf de leiding te geven. Ongeacht het verzoek of de vraag die hem voor gelegd zou worden: zijn antwoord was 'ja'. En natuurlijk sputterde het ego tegen: het verzoek van zijn professor om een bankdirecteur in het een en ander bij te scholen, riep grote weerstand op. Daar wilde hij zijn tijd niet aan besteden, het liefst bracht hij zijn tijd mediterend door in het bos en nu 'moest' hij (een hippie destijds) een man uit de commerciële wereld in pak en stropdas bij staan... Maar ja, zijn besluit was genomen en daar hield hij zich aan. En zo ontvouwde zich uiteindelijk een prachtige vriendschap tussen de bankdirecteur en Michael, wat hij aanvankelijk als onmogelijk beschouwde. Boeiend om een levensloop te lezen gebaseerd op dit besluit. Je zou kunnen zeggen dat Michael Singer de weg van karma yoga (onbaatzuchtig handelen) en meditatie had gekozen om te ontwaken. En een eerste begin om de stem van het ego te doen smelten was 'ja' zeggen. Afgelopen zomer (2021) las ik dit boek tijdens mijn verblijf in ons huis in Tsjechië. In die zomer leefde ook het thema vergankelijkheid en de dood waar ik destijds een blog over schreef (titel: waardeer de kus van het leven). Ik voelde dat er gaande de zomer zich een fundamentele verandering voltrok. Er welde een behoefte op vanuit de ziel om in samenwerking met anderen een wezenlijke bijdrage te leveren aan het geheel: het hart wilde stromen, maar wist niet in welke vorm. Eén ding werd langzaamaan duidelijk in die zomermaanden: deze website klopt niet meer, ik wil mensen niet langer ondersteunen in het domein van de mind, omdat het niet tot ontwaken leidt. Het valt mij op (en voorheen was ik niet anders) dat mensen eindeloos doorgaan met het sleutelen, verbeteren, veranderen van het psychologische zelf (ego) in de hoop dat inzicht in alle (familie)patronen, overtuigingen etc. hen leidt naar bevrijding. En dat is niet zo..., het bekrachtigt juist het ik (ego). We blijven eindeloos doorgaan en in cirkels draaien: de cirkel van de mind, van verhalen, concepten, herinneringen, van het denken en emoties. En de identificatie met een 'ik' die meent aan het roer te staan, een 'ik' met voorkeuren en afkeuren. Tja..., en als er voorkeuren en afkeuren bestaan (dan heb ik het niet over de voorkeur voor een kop koffie of thee etc.), dan bewegen we dus niet mee met de stroom van het bestaan. En dat betekent: lijden. De ingang naar bevrijding is het Licht zelf, Bewustzijn zelf..., niet de inhoud van het bewustzijn (alle drama's van het bestaan), maar Dat waar de inhoud in verschijnt. Noem het 'zien', vol compassie, zonder oordeel, voorbij dualiteit, voorbij goed en fout. Aan het einde van de zomer sprak ik met een vriendin hierover... er waren tranen... Ik zei: 'Wat heeft het voor zin om bijvoorbeeld een blog te schrijven over een diepe overtuiging waarin iemand gevangen zit en deze overtuiging uit te dagen als het niet leidt naar werkelijke bevrijding?' We kunnen eindeloos doorgaan met het bevragen van bijvoorbeeld overtuigingen, met als doel het ontmantelen van het ego: maar wie of wat is er eigenlijk 'bezig' met dat ontmantelen? Hoe kan een mens ooit tot ontwaken geraken als het het ik (ego) zelf is dat hard aan het werk is met familiepatronen, familieopstellingen, herkomst van overtuigingen, analyses en verklaringen? De drama's waar mensen in verstrikt raken (denk alleen maar aan alle relatie/gezondheid/werk issues) zijn oneindig en de maalmachine van het denken draait dag en nacht door. Dat wil overigens niet zeggen dat ik daar geen compassie voor voel. Naarmate het hart zich meer en meer opent, is er een diep medeleven met de mens en het lijden van de mens, maar dat betekent niet dat ik aan het instand houden van de mind mijn inzet wil geven. Wat ook niet wil zeggen dat ik niet open sta voor ondersteuning van de oprechte zoeker naar waarheid, maar dan wel vanuit dat perspectief: gericht op ontwaken, niet op verbeterplannen voor het ego. Wat ik ook voelde afgelopen maanden is dat ik met zo'n schoolbordwisser door de website wilde gaan...gewoon alles weg vegen..., en misschien gaat dat op enig moment ook gebeuren..., misschien schrijf ik zo nu en dan nog een blog...en plaats ik die op facebook en linkedin; mensen die zich werkelijk aangesproken voelen door wat ik deel, die weten me wel te vinden... of niet...en dat is ook oké. En de vorm van begeleiden kan natuurlijk altijd nog veranderen. Vooralsnog laat de oude vorm los en wil het hart stromen in samenwerking met anderen...en ja...het leven is fascinerend...en heel intrigerend..., je weet nooit waar het naar toe beweegt... En zo gebeurde het dat in dezelfde week dat ik bovenvernoemde vriendin sprak, het bestaan met een antwoord kwam. Het antwoord kwam van onze dochter die een loopbaanswitch had gemaakt naar de kinderopvang en mij belde na haar eerste werkdag met de mededeling: mam, ik ben bang dat ik een verkeerde keuze heb gemaakt. Ze deelde haar ervaring van de eerste werkdag en ik zei vanuit betrokkenheid: zal ik je een dagje komen helpen? Waarop zei zij: dat vind ik hardstikke fijn mam, maar je kan niet zomaar een kinderdagverblijf binnen lopen...en mam, jij kan dit werk ook doen..., je hebt toch alle diploma's hiervoor? Waarop ik zei: ja, van 40 jaar geleden... Dochterlief vervolgde haar uitleg hoe het in deze tijd werkt en dat ik als freelancer aan de slag kan, omdat er zo'n kort tekort is aan pedagogisch medewerkers. En terwijl zij de uitleg gaf...gebeurde er in mij iets wonderlijks...het boek van Michael Singer ging door me heen..., in een flits van een seconde..., en innerlijk voltrok zich een omkering..., overgave..., als dit is wat het bestaan mij nu aanreikt...als antwoord op mijn vraag vanuit de ziel om te delen en samen te werken, dan zeg ik: JA. En ik zei tegen mijn dochter: ik ga het uitzoeken, ik ga me aanmelden en kijken wat er ontstaat. Dit is 'mijn' overgave experiment. Geen verzet, geen (spirituele) ambities, geen oordelen (ik ga toch niet in de kinderopvang werken...), simpel en eenvoudig 'ja'. En zo gebeurde het dat ik enkele weken later aan de slag ging als zzp'er in kinderopvanglocaties, in het bijzonder de buitenschoolse opvang. Iedere dag weer een andere organisatie, een andere groep kinderen, een andere groep medewerkers en een andere plaats waar ik naar toe reed/rijd..., één groot avontuur...en ik vond/vind het geweldig om mezelf iedere keer weer opnieuw in een nieuwe context te plaatsen om mezelf daarin te ervaren. En ja, in het begin was het uiterst vermoeiend...alles was nieuw, en soms wat onzekerheid hoe het een en ander werkte, maar ook boeiend om te zien hoe kinderland na 40 jaar eruit ziet en functioneert. Na enkele weken realiseerde ik me wat me opviel: dat ik overal mezelf was..., ik zag dat ik in elke nieuwe situatie ontspannen binnen stapte en de samenwerking met collega's aanging...geen spanning, gewoon opgaan in de flow van de dag met de kinderen en de medewerkers... en ik voelde dat de energie van het hart meer en meer ging stromen. Aanvankelijk was ik een diploma kwijt waardoor ik in eerste instantie niet met baby's kon werken. Maar een dag voordat de lockdown (corona) kwam, ontving ik het diploma van het Ministerie van Onderwijs. De buitenschoolse opvang ging dicht en ik kon nu mijn intrede doen in de wereld van baby's en peuters. En ja, ik kreeg een kans bij een organisatie in Amsterdam. Een groep van ongeveer 9- 12 baby's van 0-1 jaar, geleid door 3 tot 4 wisselende pedagogische medewerkers. En ja...liefde en nog eens liefde voor die allerkleinste zielen...baby boeddha's van 3 of 4 maanden die voor het eerst komen... wennen...en veel huilen, omdat er zoveel prikkels zijn...en de oermoeder staat in mij op...en dan zie ik een zzp'er die er voor het eerst is..., vrij onhandig (ruw) zo'n kwetsbaar wezentje die overstuur is, de fles geven, die de baby niet wil, omdat ze zo van slag is...en op dat moment heb ik ook een baby van 3 maanden in mijn armen, die weer tot rust is gekomen en ook toe is aan een fles...en ik zeg tegen de zzp'er: zullen we wisselen..., dan geef ik haar de fles en neem jij de baby die ik nu vast hou over? Ja, knikt ze en we doen een ruil. En ik hou dat schatje vast en loop met haar rond en langzaamaan kalmeert ze..., nog wat naschokken...en dan neem ik haar in mijn armen om de fles te geven...dichtbij...intiem..., ze kijkt me aan en blijft kijken, een uitwisseling van ziel tot ziel..., totale ontspanning...en ze drinkt... En zo draait het wiel van het bestaan..., en het hart zegt 'ja': wat mooi om liefde te delen met kinderen, die nog zo open zijn, zo puur, zo zichzelf.... Het dient...mij...en de kinderen, die aan mij/ons zijn toe vertrouwd. Het dient het geheel. Service noemt Michael Singer het..., onbaatzuchtige dienstbaarheid..., deelname (participation) noemt Osho het. Wat is het fijn om met een team liefde te ervaren en te mogen brengen. www.bewustzijnscoaching.com LinkedIn: Caroline Ootes Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching
Fixed ideas: Als iets niet resoneert, dan vertrouw ik het gewoonweg niet.
Enige tijd geleden ontving ik een mail waarin Wim (gefingeerde naam) aangaf dat bepaalde persoonlijke informatie, die ik met hem deelde niet resoneerde bij hem en dus ook niet klopte voor hem. Hij gaf aan bij zijn waarheid te willen blijven. Niets mee mis, allebei een andere kijk op dat wat werd gedeeld, zou je zo zeggen. Ware het niet dat ik enige verkramping voelde in de vasthoudendheid van de opmerking die Wim plaatste. En dat wat ik deelde ging niet over hem, maar over mij waarbij het delen niet bedoeld was om enig advies of een mening van hem te ontvangen; ik deelde gewoon in alle openheid het een en ander. Opvallend dat Wim blijkbaar niet vanuit diezelfde openheid kon luisteren. Integendeel: hij liet naderhand weten dat als iets niet resoneert, het dan ook niet klopt voor hem. Na een eerste uitwisseling tussen ons, zijn reactie gelezen hebbende, de bevestiging van hem gekregen hebbende dat hij open stond voor wat nadere feedback, stuurde ik hem onderstaande mail om een ander perspectief aan te reiken. Zie hieronder: Ha Wim, Dank voor je reactie. Je geeft aan dat als iets niet resoneert, je het gewoonweg niet vertrouwd. Daar wil ik graag op ingaan. Ik wil niets afdoen aan jouw gevoel…en wil toch de nodige vraagtekens stellen bij de zin waarin jij aangeeft dat je ‘jouw’ waarheid niet teniet wil doen. Wat is waarheid? En in hoeverre is ‘mijn’ waarheid waar? Even een uitstapje: Gisteravond lag ik op de bank en luisterde ik naar een satsang van Osho en de volgende zinnen raakten mij: This is your understanding. You hear according to yourself. You see according to yourself. Because you have a fixed pattern of hearing and seeing. This has to be dropped. To know existence all fixed ideas has to be dropped. Your eyes should be just windows, not projectors. Your ears should be just doors, not projectors. Jij zult mogelijk aangeven dat er geen sprake is van fixed ideas (als het niet resoneert, dan klopt het niet voor mij) of van projectie, maar dat het gewoon je gevoel is. Maar in hoeverre is je gevoel zuiver of ‘waar’ als het hart nog niet volledig open en schoon is? De hoogste waarheid is de taal van het hart: dan ontmoet je de ander zonder de drang van het ego (zoals je aangeeft in je reactie) om er iets van te vinden; dat leeft niet, je stemt je af op de innerlijke stroom van de ander, je bent de ander…, van waaruit je de ander kan verstaan. Dat is de taal van het hart. Wanneer het hart nog niet volledig open en schoon is, dan luisteren en kijken we vanuit de mind: we projecteren, we interpreteren, we vinden er wat van…en dat is wat de ander voelt. De luisteraar is dan meer met zichzelf bezig, dan dat hij/zij aanwezig is bij degene die deelt. Overigens wil dat niet zeggen dat op enig moment wat feedback gegeven kan worden…, als de ander daarom vraagt of als de ander bevestigend antwoordt op de vraag of er wat feedback gegeven mag worden. En soms vindt ongevraagd gegeven feedback plaats, ook dat komt voor; de ander wordt een ander perspectief aangereikt wat in een proces dienend (en confronterend) kan zijn, ook als de ander het op dat moment niet als zodanig ervaart. En soms is er geen herkenning van de feedback. Het is niet zwart-wit; het een of het ander. Wat ik in de afgelopen jaren heb ontdekt is dat alles projectie is, werkelijk alles, totdat het hart transparant is. Op het moment dat dit diep doordringt, ontstaat er als vanzelf enige voorzichtigheid met het ventileren van een waarheid (over de ander), die voort komt uit ‘dat is gewoonweg mijn gevoel’. Als jij aangeeft dat je mij niet wil weg zetten of verwerpen zoals je in het verleden met mensen deed, en je aangeeft dat je wil vast houden aan jouw waarheid (gevoel/mening) en tegelijkertijd wil ontdekken hoe je dan toch de ander kan ontmoeten, dan vraag ik mij het volgende af: Wat maakt dat je wil ‘vasthouden’ aan ‘jouw’ waarheid? Heeft degene die in openheid over zichzelf deelt naar ‘jouw’ waarheid gevraagd? Ergens voel ik een verkramping daarin…hoe zou het zijn om gewoon aanwezig te zijn bij de ander, je te verplaatsen in de ander, in de achtergrond of innerlijke stroom van de ander, zodat je de ander wellicht wel kan horen, zien en voelen? En zou het zo kunnen zijn dat je vast wil houden aan ‘jouw’ waarheid, omdat jouw waarheid in het verleden werd weg gezet of direct werd ontkend en verworpen, van waaruit je een drang voelt om, tegen alle stromen in, jouw waarheid overeind te houden: als het niet resoneert, dan klopt het niet voor mij. Dit zijn zo wat overwegingen; het is aan jou om te onderzoeken (of niet) of iets resoneert en wat die resonantie jou dan te vertellen heeft. Ik ben benieuwd wat er in beweging komt… En fijn, dank je wel dat je je open stelt voor feedback ook al voelt het mogelijk wat spannend zoals je zelf aangeeft in onze vorige uitwisseling. Veel liefs, Caroline Een samenvatting van zijn reactie: Hoi Caroline, Dank voor je mail., deze mail ervaarde ik heel anders dan de vorige. Bij het lezen van je mail voelde ik gelijk een warm gevoel in m'n hart. Nu ik 'm weer lees is dat weer zo. Ben nu al een paar dagen niet lekker. Ik hang op de bank en kijk wat tv. Ik voel me daardoor ook wat kwetsbaarder en de gedachte aan je mail kwam weer op. Net weer gelezen. Ja, ik voel dat er inderdaad een verkramping zit. Wat is dan waarheid? Geen idee. Weet wel dat ik dat altijd onderzoek op het level dat ik kan zien of horen. En juist door dit aan te gaan met jou en erover te sparren komt er weer wat meer ruimte. Alleen al de mogelijkheid het open te laten dat ik geen gelijk hoef te hebben of dat wat mijn gevoel zegt niet hoeft te kloppen doet dat al. Dank voor de uitwisseling Caroline. Liefs, Wim Voor de lezer: Observeer jezelf eens in intieme uitwisselingen met anderen. In hoeverre ben je werkelijk aanwezig bij de ander? In hoeverre voel je en zie je het wezen van de ander van waaruit je de ander kan verstaan? Je zou kunnen zeggen: in hoeverre staat jouw wezen ‘aan’, waardoor je de ander in en vanuit het hart ontmoet? Luister je vanuit openheid, afgestemd op de innerlijke stroom van de ander, zodat je de ander kan ontvangen, horen en voelen? Of luister je vooringenomen? Luister je vanuit de mind, vanuit de criticus? Weeg en beoordeel je de informatie, die in een persoonlijke uitwisseling wordt gedeeld? Betrek je alles op jezelf, terwijl het niet over jou gaat, maar over de ander? Luister je vanuit een fixed idee: klopt dit wat de ander zegt of klopt dit niet? Check ook eens gaande de uitwisseling of je ander wel juist hebt verstaan. Enkele jaren geleden wisselde ik samen met een vriendin uit. Op enig moment moesten we allebei heel hard lachen en vroeg zij: waar lach jij nu om? Wat bleek: we lachten allebei om iets totaal anders, terwijl we beiden dachten dat we om hetzelfde lachten. Allebei lachten we vanuit een eigen projectie. Heel vermakelijk. We denken de ander te verstaan, maar heel vaak horen en zien we alleen dat wat in ons leeft: onze overtuigingen, aannames, onze inkleuringen dus. Tot slot: Onderzoek eens wie de ander is voorbij jouw gedachten en evaluaties over de ander. Wie is de ander werkelijk, voorbij jouw beeld en interpretaties over de ander? Mensen zijn niet wat wij over hen denken… Nogmaals: mensen zijn niet wat wij over hen denken... Kijk eens naar de mensen waar je dagelijks mee leeft en optrekt: wat is de box waar je hen in hebt gestopt (zo zijn zij/aannames/oordelen) waar je aan hecht? Zelfs de mensen die we het beste kennen, zijn eigenlijk diep mysterieus. www.bewustzijnscoaching LinkedIn: Caroline Ootes Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching
Wie of wat ben ik in essentie?
Wie of wat ben ik in essentie? Stel je voor dat je geen enkele aanname meer hebt over jezelf..., dat alle etiketten/kwaliteiten die je jezelf (en anderen) toedicht van je afvallen... Je identificeert je niet langer met bepaalde labels en eigenschappen: ik ben eerlijk, onrustig, vrolijk, introvert, inschikkelijk, gezellig, harmonieus, een zwartkijker, een dromer, een kunstenaar, trouw, slim, dom, creatief etc. Niets van dat alles... Stel je voor dat je niet langer hecht aan bepaalde ideeën, overtuigingen, concepten, een geloof of een politieke partij... Ja, er komen opvattingen en standpunten voorbij, maar ten diepste realiseer je je dat deze betrekkelijk zijn, je houdt nergens aan vast, aan geen enkele overtuiging, omdat je beseft dat deze niet de waarheid - de essentie van ons zijn - weerspiegelen. Het zijn slechts ideeën, concepten, meningen die aan verandering onderhevig zijn. Wat we vandaag menen dat waar is, kan morgen weer anders zijn. En alles wat aan verandering onderhevig is (gedachten/emoties) weerspiegelt niet onze essentie, weerspiegelt niet Dat wat onveranderlijk is, onze Natuur, Beingness. Stel je voor dat je je niet langer identificeert met alle rollen, die je vervult in je leven. De rol die je vervult vanuit je beroep of sociale rollen, inclusief alle opvattingen die we over deze rollen in ons dragen: ik ben getrouwd en dat betekent dat ik in het weekend niet afspreek met een vriend(in) (aanname), ik ben moeder/vader en als ouder dien je altijd klaar te staan voor je kinderen (aanname), ik ben oma/opa en als oma en opa zijnde ben je natuurlijk altijd bereid om op te passen (aanname) etc. Stel je voor dat je niet hecht aan sekse, seksuele voorkeur of huidskleur: ik ben homo en als homo heb je het moeilijk in het leven (aanname), ik ben een neger en dat betekent dat blanke mensen je zullen discrimineren (aanname). Ik ben een vrouw, daarom krijg ik die baan niet, ze kiezen altijd een man, die worden niet zwanger (aanname). Geen identiteit op sekse, seksuele voorkeur of huidskleur, het neger/blank zijn of hetero/homo/bi zijn, definieert niet wie jij in essentie bent. Stel je voor dat je geen wereldbeeld of mensbeeld hebt. Bijvoorbeeld: mensen zijn te vertrouwen, mensen zijn egoïstisch, mensen zijn harteloos, de wereld is een puinhoop etc. En je kent geen aanname over het leven zelf: het leven is goed, slecht, aangenaam, genadig, hard, eenzaam etc. Je bent in dit moment, NU, zonder al die aannames, zonder gedachten, zonder rollen, zonder geloof of overtuigingen, zonder verwachting, zonder verlangen, zonder ambitie, zonder zelfbeeld (image), zonder doel, zonder geschiedenis, geen verleden, geen toekomst, geen naam..., niets. Naakt, naakt en nog eens naakt... Wat blijft er over als alles wat ons is aangeleerd, waar we in geloven..., van ons afvalt...? Leegte, Essentie, Beingness, Puur Gewaarzijn, Waarheid, Realiteit, Liefde. Puur Gewaarzijn zelf is absoluut (dus niet aan verandering onderhevig). Vele vormen en kleuren verschijnen in Puur Gewaarzijn, maar het Gewaarzijn zelf is onaantastbaar, neutraal, onvoorwaardelijk, immer aanwezig, zonder oordeel (gelijk de zon die immer en altijd schijnt). Dat is onze essentie: Puur Gewaarzijn, Leegte..., oneindige ruimte..., waar alle energieën (gedachten, gevoelens) binnen komen, worden geregistreerd, gekend, gevoeld en weer los gelaten. Er is geen vastomlijnd 'ik', er is Bewustzijn, er is Leven. Wij zijn het Leven zelf, wij zijn Bewustzijn. Onze essentie is Goddelijk, is Liefde. De stroom van het Leven kent vele kleuren en vormen, die door ons heen worden ervaren en weer los gelaten. Tenzij we ons weer vast klampen en identificeren. Dan vergeten we wie we in essentie zijn en raken we verstrikt in de droom, de droom van illusies, de droom van de mind. We menen dat we de kleuren en vormen zijn, we menen dat we onze opvattingen, rollen, aannames, eigenschappen zijn (dit ben ik, zo is het, dit is waar en dat is niet waar). We menen dat we 'iemand' zijn. We raken geïdentificeerd met ons zelfbeeld, ons image. En identificatie leidt altijd tot 'lijden', 'botsing' en 'conflict' omdat de realiteit heel vaak niet overeenstemt met ons beeld, onze verwachting over onszelf of over de ander, de wereld en het leven. Van waaruit voelen we toch zo zeer de behoefte om ons vast te klampen, de behoefte aan een vastomlijnd zelfbeeld, de behoefte aan 'dit ben ik' ? We weten niet beter... We zijn zo groot gebracht... We hebben geleerd onszelf te zien als een afgescheiden 'iemand' met bepaalde kenmerken. Een ik-besef (dit ben ik) is ons van jongs af aan mee gegeven. Hoe zou het zijn om de greep op het denkbeeldige ik-besef los te laten? Om vanuit openheid en leegte te zijn? Om het Leven haar/zijn gang te laten gaan? Om vanuit vertrouwen en totale ontspanning ons over te geven aan het bestaan? Om het roer uit handen te geven? Om mee te stromen met het bestaan zelf? Verhaaltje: Illusies (Richard Bach) Eens leefde er een dorp vol wezens op de bodem van een grote kristallen rivier. De stroom ging zwijgend over hen allen heen – jong en oud, rijk en arm, goed en slecht, de stroom ging haar eigen weg, en kende alleen haar eigen kristallen zelf. Elk schepsel hield zich op de eigen manier stevig vast aan de takken en rotsen op de rivierbodem, want zich vastklampen was hun manier van leven en ieder had vanaf de geboorte geleerd om weerstand tegen de stroom te bieden. Maar uiteindelijk zei een schepsel: 'Ik ben het beu om me vast te klampen. Hoewel ik het niet met mijn eigen ogen kan zien, vertrouw ik erop dat de stroom weet waarheen het gaat. Ik zal loslaten en het me laten voeren waarheen het wil. Als ik me nog langer vastklamp, zal ik sterven van verveling.' De andere wezens lachten en zeiden: 'Dwaas! Laat los en die stroom die je zo aanbidt, zal je te pletter laten slaan op de rotsen en je zult sneller sterven dan van verveling!' Maar die ene sloeg geen acht op hen en ademde diep in en liet toen los. Meteen werd hij door de stroom meegevoerd en tegen de rotsen aan geslagen. Na enige tijd, toen het schepsel weigerde zich weer vast te klampen, verhief de stroom hem echter boven de bodem en hij werd niet langer gekwetst. En de schepselen die stroomafwaarts leefden, voor wie hij een vreemde was, riepen: 'Aanschouw een wonder! Een schepsel als ons, toch vliegt hij! Zie de Messias, die is gekomen om ons allen te verlossen!' En de ene in de stroom zei: 'Ik ben niet meer een verlosser dan jullie. De rivier schept er genoegen in om ons te bevrijden, als we slechts durven loslaten. Ons echte werk is deze reis, dit avontuur.' Wij zijn de rivier..., onze echte werk is de reis van het leven Leven..., geef je over..., laat los en laat je dragen door het bestaan, door de stroom van het Leven zelf, want dat ben 'jij'..., Leven, Licht en Liefde... www.bewustzijnscoaching.com Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching LinkedIn: Caroline Ootes
Ik word gek van die stemmen in mijn hoofd.
Ik ga op ziekenbezoek bij een vrouw, laten we haar Gabriella noemen, die ik lang geleden voor het laatst in de praktijk zag. Ze ging het afgelopen jaar zo nu en dan door me heen: hoe zal het met haar gaan? Op enig moment schreef ik haar een mail om deze vraag aan haar voor te leggen. Ze mailde me dat het niet goed met haar ging. Ze bevond zich in een crisis, waar ze nu langzaamaan aan het uitkrabbelen was; ze gaf aan dat ze graag gebruik maakte van mijn voorstel om elkaar eens te ontmoeten en ze liet weten dat ze de kracht niet had om naar mij toe te komen. En zo gebeurde het dat ik bij haar langs ging. Na wat over en weer uitgewisseld te hebben, vroeg ik haar wat er gaande was in haar leven. Ze geeft aan dat ze op enig moment een gezondheidscheck had laten doen bij een natuurgeneeskundig centrum, waarvan de uitslag aangaf dat er sprake was van behoorlijke ontstekingen, die op energetisch niveau zichtbaar waren, maar nog niet fysiek. Ze had op dat moment geen bijzondere klachten, maar nam de uitslag van het onderzoek heel serieus. De vraag die ik op dit punt aan de lezer wil voorleggen is: wie of wat neemt die uitslag heel serieus? Is dit de innerlijke stem, die diep van binnenuit aangeeft, zonder spanning en stress, dat deze uitslag aandacht verdient? Of is het de stem van angst, die spanning en stress teweeg brengt, die maakt dat Gabriella aan de haal gaat met de uitkomst van het onderzoek en in zelftwijfel belandt? Gabriella gaf aan dat ze vast besloten was om deze ontstekingen aan te pakken, want ja..., ze was zeker niet meer de jongste..., en als ze er niet op tijd werk van zou maken, dan zou ze op enig moment de rekening gepresenteerd krijgen in de vorm van ziekte en dat wilde ze ten alle tijden voorkomen; als er ontstekingen gaande zijn, ook al zijn die nog niet fysiek zichtbaar, dan is dit het moment om het aan te pakken, voordat ik echt ziek ga worden. Het klinkt reeël, zou je als lezer kunnen denken, ware het niet dat ik de kleur voel van waaruit ze deelt en vertelt: angst. Ze vertelt verder: ze bezoekt enkele natuurgeneeskundige praktijken die een andere invalshoek hebben, onder andere een kritische blik op de voeding, die zij tot zich neemt. Echter, de andere natuurgeneeskundige praktijk geeft op enig moment ook voedingsadviezen, die weer geheel anders zijn dan de eerdere adviezen. Ze zegt: ik wist niet meer waar ik goed aan deed, ik raakte verward, de tegenstrijdige stemmen in mijn hoofd werden sterker en sterker, het hield maar niet op, ik voelde angst en omdat ik niet wist wat te eten, hield ik langzaamaan op met eten met als gevolg dat ik erg veel afviel, heel angstig werd en dat waar ik het meest bang voor werd, openbaarde zich: ik kreeg last van ontstekingen en had totaal geen energie meer. Een familielid van Gabriella informeert de huisarts, het gaat niet goed met haar en ze had nog geen contact opgenomen met de huisarts. De huisarts stuurt haar door naar een diëtist en een psycholoog waar ze binnenkort een kortdurend traject mee afrondt. Ze zegt dat ze nu langzaamaan weer in de opbouw zit; ze kan nog steeds niet veel of lang bewegen, maar ze gaat nu langzaamaan vooruit. Ik had eigenlijk wel naar jou toe willen komen, maar op een bepaald moment ging het niet meer. Ze geeft aan dat het een hele, zware tijd was door de conflicterende stemmen in haar hoofd, die zeiden: je moet dit niet eten, dat is niet goed, zegt Y; ja, maar X zegt dat ik dat wel moet eten, omdat dat de ontstekingen remt, moet ik dat nou wel of niet eten, waar doe ik nu goed aan etc. Ik werd op een gegeven moment helemaal gek van die stemmen. Op enig moment vraag ik aan haar: wat was de aanpak van de psycholoog? Ja, zegt Gabriella, dat vraag ik me ook af, wat heeft de psycholoog nou eigenlijk voor mij betekent? Ik zou het niet weten, zegt ze, ik zal mijn schriftje erbij pakken en dan kan ik wat delen over de sessies, waar het over ging. Ik luister en ik merk op dat er totaal niet gesproken is over de loop der dingen, de situatie waarin Gabriella zich bevindt en wat er ten grondslag ligt aan de conflicterende stemmen: angst voor ziekte en daaronder weer angst voor de vergankelijkheid en de eindigheid van het bestaan (ze is op leeftijd) oftewel angst voor de dood. Er is geen basis van vertrouwen in haar van waaruit ze niet over de mogelijkheid beschikt om naar binnen te keren waar de innerlijke stem leidend is: de innerlijke stem die, zonder stress en spanning, aangeeft wat er al dan niet nodig is betreffende de uitslag van het natuurgeneeskundige onderzoek. Integendeel, wanneer angst de motor is, worden we een speelbal van emoties en tegenstrijdige krachten (de stemmen) wat zo kenmerkend is voor de huidige mens, die niet thuis is in het hart en in het lichaam: we weten niet dat we liefde en licht zijn, we laten ons leiden door zorgen, angst, wantrouwen, tekort etc. Ik vraag op enig moment aan haar wat zij kan zien, in retrospectief, wat de loop der dingen haar toont. Ze heeft geen idee, ik raakte gewoon gevangen in de angst. Ik deel het nodige en zeg op enig moment: ja, dat klopt, je raakte gevangen in de angst, en als ik zo naar je luister, dan hoor ik angst voor de vergankelijkheid en de eindigheid van het bestaan, en er is geen vertrouwen; ik hoor het aan de wijze waarop je vertelt, de kleur van je stem en geef enkele voorbeelden uit wat ze heeft gedeeld. Ze ziet het..., ja, daar gaat het over, zegt ze. Alles wat je deelt en nu zegt..., het wordt weer wakker in mij..., ik was het vergeten..., ik werd gewoon gegijzeld door de mind, door de stemmen; geen gewaarzijn...helemaal op gegaan in de verhalen en de angst en niet weten wat te doen, als de dood dat ik was om de verkeerde beslissing te nemen. Ik deel een ervaring met haar en zeg: ik herken deze angst voor de dood uit het verleden waarbij een chirurg aangaf dat 80% van mijn schildklier verwijderd moest worden; er was 30% kans dat het verwijderde weefsel kwaadaardig zou zijn en dus 70 % kans dat het goedaardig was; in het laatste geval zou de operatie dus onnodig zijn geweest. Ik vond het destijds een hele moeilijke beslissing. In weerwil van familie, die graag zag dat ik mij liet opereren, en na een wankele periode van tegenstrijdige krachten (de stemmen) en angst en een daarop volgende fase van inkeer, bewoog het van binnenuit toch naar 'niet opereren'; ondanks de mogelijkheid dat het kwaadaardig zou zijn. Toen ik dit aan de chirurg mede deelde 'ik ga voor de 70% kans dat het goedaardig is' zei hij: we zien u over een half jaar wel terug mevrouw, niemand houdt die onzekerheid uit... en later ontving ik een telefoontje waarbij mij werd mede gedeeld dat zij hun handen van mij aftrokken en mij niet verder meer wilden begeleiden. Tja, ik werd toen volledig op mezelf terug geworpen, vergelijkbaar met wat jij afgelopen jaar hebt door gemaakt; de enorme onzekerheid en angst die ik destijds ervaarde... en toch was er een kracht, die op enig moment tot een besluit kwam: ik laat me niet opereren; en er was geen twijfel meer, geen tegenstrijdige stemmen toen de beslissing eenmaal in mij was gevallen. Ondertussen zijn we 16 jaar verder in de tijd en is er nog steeds sprake van een goedaardige tumor, waar ik mee leef. Tja, zo krijgen we allemaal de nodige uitdagingen en testen op ons bord, die ons tonen waar we staan: gaan we mee met wat de mind ons voorschotelt, de verhalen, de stemmen, de angst...? Of kunnen we vanuit een ruimer perspectief de mogelijkheid tot groei van de ziel zien en van daaruit bewegen? Ik deel met haar dat zij zich in een overgangsfase bevindt waar deze (gezondheids)crisis ook aan gerelateerd is: het bestaan daagt je uit en vraagt je om te vertrouwen en los te laten, op alle mogelijke wijzen..., ik weet dat je gaat verhuizen naar een andere woonplaats, ik weet dat je al zoveel jaren hier woont: in deze woonplaats, in dit huis, met al die spullen waar herinneringen aan verbonden zijn; ik weet dat er veel twijfel is geweest m.b.t. de beslissing om elders te gaan wonen, maar dat op enig moment toch het besluit is gevallen in jou om te gaan. En nu bevindt je je in de ontwortelingsfase, alsof je met wortels en al wordt los getrokken van dat wat bekend, veilig en vertrouwd is. En dan komt er ook nog een natuurgeneeskundig onderzoek met een negatieve uitslag om de hoek kijken, waardoor het loslaten wederom wordt getriggerd: geen controle over lijf en leden; infecties die zich energetisch tonen, maar nog niet zichtbaar op fysiek vlak, angst voor de dood, die je vertwijfeld doet uitreiken naar verschillende therapeuten, in de hoop op verlossing/genezing. Wat een geweldige kans doet zich nu in je leven voor om je voor te bereiden op het grote loslaten: het afscheid van het leven, het afscheid van alles wat ons dierbaar is, van alles waar we aan gehecht zijn en ons aan vast klampen. Een voorproef van de ontmoeting met de dood. Zie wat er gaande is, laat je niet leiden door de stemmen van de mind, wees gewaar, wees aanwezig, hier en nu, leid jezelf af als de stem indringend is, beweeg mee met de flow van de dag die door je heen gaat in plaats van zoveel te moeten... Door nu te oefenen in los laten, door mee te bewegen met de flow van het bestaan, in vertrouwen dat het bestaan voor je zorgt, kom je weer thuis, zak je in het bestaan, in het hart, waar het goed toeven is. We hebben nog een aantal aspecten besproken, die eigenlijk goed weer gegeven worden in de mail die ik haar naderhand stuur met de zenkaart van Osho die de naamt draagt 'letting go'. Ze mailde me terug dat ze heel dankbaar was voor ons gesprek en ook voor de mail waarin alles nog eens helder werd benoemd. De mail: Mooie ontwikkeling waar je je bevindt, niet gemakkelijk, maar een uitgelezen kans voor een doorbraak...van de mind naar vertrouwen, naar het hart, naar overgave aan het bestaan... waar je door gedragen wordt, omdat jij deel bent van het geheel. Zie de stemmetjes, maar ga er niet in mee, voedt ze niet, kies voor ontspanning..., loslaten, overgave..., laat je leiden door de flow in jou...de flow van het bestaan wat door deze verschijning heen werkt...nu een wandeling, nu pak ik een kast aan, nu ga ik even liggen, nu vraag ik hulp etc. Wees mild voor jezelf...dat je contacten heb opgepakt waar je eigenlijk niet mee verder wilde..., omdat je je zo alleen voelde..., heel menselijk...en vertrouw op de innerlijke stroom van wijsheid in jou, een heel natuurlijke stroom, die bepaalt hoe deze contacten zich verder ontvouwen...of je alsnog of wederom weer afscheid neemt of iets anders. Alles lost zich vanzelf op, op het juiste moment, wat niet het moment van het ego hoeft te zijn, geef het aan het bestaan, leg het in je hart, laat los...en het wordt vanzelf helder waar het heen beweegt. En verder: opruimen van je huis...geef weg of verkoop wat je niet gebruikt... Een mooie oefening in het verleden los laten, wat uiteindelijk allemaal voorbereiding is op het grote loslaten: de dood: het grote onbekende. Dus lieve schat...geef je over, elke kans of situatie waarin je de mogelijkheid hebt te oefenen met loslaten en vertrouwen, maak er gebruik van...en zie de ondersteuning van het bestaan..., vraag hulp aan het universum...en adem...ontspan... Heel veel sterkte! En mocht je nog eens willen uitwisselen, je weet me te vinden. www.bewustzijnscoaching LinkedIn: Caroline Ootes Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching