compassie – Caroline Ootes Bewustzijnscoaching

Als het hart gesloten is, regeert de mind.

We zien de werkelijkheid niet zoals die is…, was het maar waar…
Het is de mind die regeert. En zolang de mind aan het roer staat, kijken we vanuit een gekleurde bril naar de werkelijkheid. Die bril bestaat uit etiketten en labels die we op onszelf, de ander en de wereld plakken.

Voorbeeld: de wereld is onveilig, al die buitenlanders en vluchtelingen nemen ons land over en plegen geweld tegen homo’s en vrouwen.

Anders gezegd: we zien de werkelijkheid door een sluier van meningen, oordelen, voorkeuren en afkeuren, godsdienstige overtuigingen en ga zo maar door…, waardoor we de realiteit niet zien zoals die is, maar zoals wij deze bedenken.

We zijn een gevangene van de mind, zonder dat we ons dat realiseren.
En dit is geen individuele kwestie (sommige mensen hebben (voor)oordelen en anderen niet), nee, het is een collectieve aangelegenheid: de mensheid is niet thuis in het Hart.

We leven vanuit angst en wantrouwen.
Angst voor tekort: buitenlanders pikken onze banen en huizen in (overtuiging).
Angst voor de medemens: Turken en Marokkanen zijn niet te vertrouwen (profiteurs en raddraaiers). Angst voor veroordeling en geweld: we lopen als homostel niet meer hand in hand over straat, omdat we anderen niet willen provoceren (overtuiging).

Zolang we niet thuis zijn in het Hart kwetsen we onszelf en anderen. We kwetsen onszelf met oordelen over onszelf: het gevoel niet te voldoen, tekort te schieten, schuld en schaamte etc. En we kwetsen anderen, die we labelen als ’tuig’, ‘profiteurs’, ‘ongewenst’ en ‘niet welkom’.

Pijnlijk, omdat we allemaal mensen zijn…, en niemand meer of minder is dan de ander.

Pijnlijk om uitgesloten te worden als Marokkaan, Turk, vluchteling, homo, vrouw, jood… En ga zo maar door. Oorzaak: identificatie met de mind.

Identificatie met de mind leidt ertoe dat we de ander niet ‘open’ tegemoet treden. Er zit een filter van opvattingen tussen. En dit maakt het zo moeilijk om elkaar echt te verstaan, om elkaar van hart tot hart te ontmoeten. Gevolg: discussie, je gelijk willen halen (mijn standpunt is waar, de jouwe niet), misverstanden (omdat we ons niet kunnen verplaatsen in de ander), ruzie, haat, uitsluiting, oorlog. We zien het licht niet in onszelf en daarmee ook niet in de ander: het hart is gesloten.

En we staan er niet bij stil dat we dag in, dag uit ons ecosysteem vullen met al onze gedachten, meningen en oordelen… We weten niet beter… Van jongs af worden we groot gebracht in het collectieve veld van de mind. Niet vreemd dat de wereld er zo uit ziet, zoals ze is.

Herken je wat ik aangeef? Herken je de neiging in jezelf om doorlopend alles en iedereen te beoordelen? Meningen bij de vleet…

Sta je weleens stil bij de impact van deze neiging? De impact van al die oordelen, die we over onszelf erop na houden? Wat doet dat met ons? Is het liefdevol om onszelf keer op keer te bekritiseren?

Sta je weleens stil bij de impact van al die oordelen, die we hebben over anderen?
Wat betekent deze neiging voor de omgang met onze medemens?
Hoe treden we de ander tegemoet wanneer we ervan uitgaan dat de ander onze vijand is, niet welkom? Hoe benaderen we de ander als we bang zijn voor de ander?
Wat zenden we dan uit waar de ander weer op reageert?
Wat doet het met Marokkanen, Turken (etc.) en vluchtelingen, die niet mee mogen doen in de maatschappij? Is het liefdevol om zo met de medemens om te gaan?

Sta je weleens stil bij de impact van al die overtuigingen, opvattingen en meningen op de samenleving als geheel? En de wereld?

De neiging om vanuit een bedachte werkelijkheid te leven, maakt dat we van alles op onszelf, de ander en de wereld plakken, wat niet de werkelijkheid zelf is.

Tja, de Mind versus het Hart.

Voorbeeld: Het stemlokaal.
Er bevindt zich een man van allochtone afkomst met partner in een stemhokje. De man draagt een djellaba (lang gewaad). Er staan wat mensen te wachten bij de tafel waar de stembiljetten worden uitgedeeld. De man van allochtone afkomst staat achter zijn partner, over haar heen gebogen in het stemhokje. Een man die in de rij van wachtenden staat, spreekt de allochtone man met een luide, agressieve stem aan: ‘Hé, wat bent u daar aan het doen…, dat mag helemaal niet, u mag niet met een ander in het stemhokje staan.’ Waarop een man, die zich achter de tafel met de stembiljetten bevindt, met lading het overneemt en zegt: ‘U bent hier in Nederland, U moet zich aan de Nederlandse regels houden, er mogen geen twee mensen in een stemhokje.’ Vervolgens neemt de wachtende man het stokje weer over en zegt op luide, agressieve toon: ‘Ik weet niet wat je daar allemaal aan het doen bent, met die telefoon bij het stembiljet, maar dat is verboden.’ Waarop de man van allochtone afkomst zegt: ‘Ik help mijn vrouw, ze kan niet lezen en schrijven en zij heeft ook recht om te stemmen.’ De stemming is geladen en vijandig.

Zie je de uitwerking van de mind? De uitwerking van oordelen en meningen over de ander? Enig idee welke plaatjes er in de wachtende man leven over het echtpaar in het stemhokje?

Mogelijke plaatjes: ‘Weer zo’n buitenlander die zich niet gedraagt, die de regels aan zijn laars lapt en vervolgens ook nog eens voor zijn vrouw wil bepalen wat ze moet stemmen, zij moet zeker precies stemmen wat hij goed acht, alle vrouwen van allochtonen worden onderdrukt, kijk maar, hier gebeurt het ook.’

En wat was de realiteit? De moslimman hielp zijn vrouw met het invullen van het stembiljet. En de regel is dat er geen twee mensen in een stemhokje mogen. Dat is alles.

Hoe zou de situatie zijn verlopen wanneer het collectieve veld het Hart is?

En dat is waarmee ik deze blog wil eindigen: het Hart.
Er zijn mensen die vluchtelingen in hun huis opvangen, er zijn mensen die vluchtelingen wegwijs maken in Nederland, er zijn mensen die Marokkanen (etc.) een kans geven om mee te doen in de maatschappij, er zijn mensen die een initiatief nemen om de kloof tussen bevolkingsgroepen, veroorzaakt door de mind, te overbruggen.

Zo keek ik van de week naar een documentaire: Nice People.
Een documentaire over een groep Somalische immigranten in het Zweedse Borlänge, die in 2014 klaar gestoomd werden om als nationaal team van Somalië mee te doen aan het wereldkampioenschap bandy (een variant op ijshockey) in Rusland.
Bekijk de documentaire eens vanuit het Hart…, bij mij liepen de tranen over mijn wangen. Prachtig om de uitwerking te zien en in te voelen van een dergelijk initiatief op de immigranten en de bewoners van de Borlänge. Google ‘Nice People’ of probeer deze link: http://www.moviesthatmatter.nl/festival/programma/film/1881

Tot slot: kijk eens naar de werking van de mind door de dag heen. Observeer eens al die meningen en oordelen, die dagelijks door jou heen gaan. Ervaar eens hoe het is om een dag zonder oordelen en meningen te leven, om een dag zonder voorkeur of afkeur aanwezig te zijn, om een dag het leven te ervaren vanuit het Hart, vanuit compassie en openheid. En als dat niet lukt, dan besef je wellicht voor het eerst dat je een gevangene bent van de mind. Veroordeel jezelf daar niet op…, we zijn allemaal onwetend ten aanzien van onze ware natuur.

www.bewustzijnscoaching.com
www.thehealingcircle.one
LinkedIn: Caroline Ootes
Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching

Projectie: Welke plaatjes plak jij op de realiteit?
Zolang we de realiteit niet waarnemen zoals ze is, plakken we plaatjes. Plaatjes die we hebben over onszelf (ik ben zus of zo), de ander (hij/zij is zus of zo) en de wereld (bijv. mensen zijn niet te vertrouwen). Met andere woorden: we definiëren onszelf (zo ben ik), de ander (zo is hij/zij) en de wereld (zo is de wereld).

Die plaatjes geven ons een gevoel van schijnhouvast, schijnzekerheid en schijnveiligheid: we menen te weten wie we zijn, wie de ander is, wat we geloven en waar we aan toe zijn. We hebben een vastomlijnd beeld gevormd van onszelf en de ander. Dat geeft duidelijkheid en zekerheid, maar is niet de realiteit, niet het leven van dit moment.

De plaatjes vertellen ons namelijk niets over het hier en nu, niets over de realiteit van dit moment, want het hier en nu, dit moment is altijd nieuw, onbekend, open en levend.

Heb je jezelf gedefinieerd als ‘loyaal’, dan dien je je daarnaar te gedragen, want dat is het beeld wat je over jezelf hebt gecreëerd. Dat je soms niet loyaal bent of wilt zijn, omdat je het niet eens bent met de gang van zaken, is dan eigenlijk niet meer mogelijk, want dan klopt het beeld over jezelf niet meer.

De plaatjes verwijzen naar de mind, naar een werkelijkheid die is bedacht en een bedachte werkelijkheid is niet het Leven zelf.

We zien het heden niet voor wat het is, maar we zien het heden door de bril van het verleden en de toekomst. We zien het heden door een bril van opvattingen, overtuigingen, aannames die we van jongs af aan hebben mee gekregen.

De bril van het verleden wordt gekleurd door positieve en pijnlijke herinneringen. En het zijn vooral de pijnlijke herinneringen die aan ons blijven kleven, omdat de pijn verbonden aan deze herinneringen, niet volledig is verwerkt.

Vanuit het collectief bezien (de maatschappij/cultuur) weten we ons geen raad met pijn, we hebben geleerd pijn te vermijden of te onderdrukken, waardoor sporen van deze niet verwerkte ervaringen onze waarneming, onze bril, blijven inkleuren. Eenmaal een keer in de steek gelaten (wat een plaatje is…, de realiteit is dat de ander haar of zijn weg vervolgt en afscheid neemt), blijven we de grammofoonplaat ‘in de steek gelaten’ herhalen door deze angst over te hevelen naar toekomstige relaties.

Pijnlijke en prettige herinneringen leiden dus tot bepaalde overtuigingen en aannames van waaruit we leven en naar de werkelijkheid kijken. Is deze persoon wel betrouwbaar, zal hij/zij me niet in de steek laten? En omdat we door deze bril kijken, interpreteren we het gedrag van de ander al gauw als ‘onbetrouwbaar’ terwijl daar in de meeste gevallen geen sprake van is.

We kijken naar de ander vanuit een bril, een ingekleurde realiteit. En deze inkleuring (mensen zijn niet te vertrouwen) bepaalt wat we dus in de buitenwereld ontmoeten.

Dezelfde herinneringen kleuren ook onze gedachten over de toekomst. De bril van de toekomst bestaat uit al onze angsten, zorgen, hoop, verwachtingen en verlangens over een tijd (toekomst) die niet bestaat, waarvan we dus ook niet weten hoe die eruit zal zien.

Alles wat we over de toekomst bedenken, is wederom een bedachte werkelijkheid. De werkelijkheid zelf (bijv. een bepaalde afspraak die je met iemand hebt) verloopt altijd anders dan wat je van tevoren had bedacht. Dat kan ook niet anders, want Leven laat zich niet in een mal, in een bedenksel duwen, Leven stroomt en is altijd nieuw.

Het enige wat dus werkelijk bestaat is dit moment, NU. Zodra tijd van ons af valt (verleden en toekomst), zodra tijd wordt doorzien als illusie (het verleden is voorbij en de toekomst bestaat niet), blijft alleen het NU over. Zolang we nog in de tijd leven, leven we vanuit de mind, vanuit ons hoofd, het denken, wat niet het Leven zelf is wat zich NU voltrekt.

We leven dus vanuit herinneringen (het verleden), die we vervolgens weer op de toekomst projecteren. Herinneringen zijn niet meer dan ‘ideeën’, die tot leven komen doordat wij de ideeën blijven voeden en geloven (alles wat je aandacht geeft… groeit).

Zoveel mensen, zoveel werelden, zoveel misverstanden (en oorlogen), omdat iedereen kijkt vanuit een vertekende waarneming (de plaatjes gebaseerd op herinneringen).
Dit principe wordt ook wel ‘projectie’ genoemd: we plakken iets op de realiteit wat er niet is en we zijn ervan overtuigd dat onze waarneming klopt.

Een voorbeeld: Compassievolle Caroline
Ik volg een training. We beginnen met een kennismakingsoefening waarbij we de namen oefenen. Na twee rondes volgt de volgende opdracht: bedenk een kwaliteit/talent, die bij jou past op de eerste letter van je naam. We staan in stilte, in een kring. We krijgen enkele minuten om voor onszelf na te gaan welke kwaliteit bij ons past en/of welke kwaliteit we verder willen verdiepen/ontwikkelen. Tja, de dagelijkse naam voor dit persoontje is Caroline, dus de beginletter van deze naam is een C.

En dit is wat de oefening allemaal in mij teweeg brengt: oké, het is dus de bedoeling dat we een plaatje plakken/koppelen aan onze naam. Ben ik geen voorstander van: labels, etiketten plakken van waaruit we onszelf en de ander definiëren/vast leggen oftewel de identiteit mee versterken (dit ben ik, dit ben jij). Weg openheid… We ontmoeten de ander en onszelf niet langer meer vanuit leegte, waarin alle kleuren mogelijk zijn, maar vanuit een label. Dus evenwichtige Erica wordt gedefinieerd als ‘evenwichtig’. Is dat zo? Is Erica altijd evenwichtig? En wil Erica wel met een etiket rond lopen? En wat als zij niet evenwichtig is? In hoeverre is er ruimte in haar/voor haar om onevenwichtig te zijn als ze zichzelf definieert als ‘evenwichtig’ en anderen haar vervolgens ook vanuit dat label benaderen: jij bent altijd zo rustig, zo gelijkmatig… En wat betekent dat eigenlijk ‘evenwichtig’? Welke inkleuring geeft zij daaraan? En geven andere mensen daaraan? Van waaruit ontstaat überhaupt deze neiging (oefening) om jezelf en de ander te willen definiëren of in te kaderen?

Oké, ik doe mee. Welke kwaliteit begint met een C?
En het blijft stil in mij. Er komt niets op. Blanco en nog eens blanco. Een kwaliteit met een C? Ik ken geen kwaliteiten met een C. Zou het echt niet weten…, kan niets bedenken. En de mind (het denken, het ego) vindt daar wat van: geen sterke binnenkomer als je straks geen kwaliteit weet te benoemen.

Oké, dit is het dan (fluistert de innerlijke stem): je weet het niet.
Dit is wat er is, dit is wat feitelijk plaats vindt: er komt niets op met een letter C. Wat is daar mee mis?
Tja, daar is niets mee mis.
Als ik er geen plaatjes op plak, dan is dit wat er is: ik weet geen kwaliteit met de letter C.

Er is pas iets mis als ik (de mind) er een plaatje op plak dat er iets mis is en daarin geloof:
geen sterke binnenkomer.

Op het moment dat de plaatjes gezien worden voor wat ze zijn: plaatjes die niet de realiteit weerspiegelen, dan doven de plaatjes als vanzelf uit.

De realiteit is: ik weet geen kwaliteit met de letter C. Dat is alles. Verder geen verhaal erom heen vanuit het denken. Dit is wat er is: ik weet geen kwaliteit met de letter C.

En daar sta ik dan: in stilte in een kring. En van binnen voelt het nu ook stil, want ik ben ‘eruit’: straks deel ik wat zich feitelijk in de afgelopen minuten heeft voor gedaan: er komt geen kwaliteit met de letter C op, ik weet het niet, en wat mij betreft voelt het kloppend om als Caroline (zonder label/kwaliteit) de samenwerking met jullie aan te gaan.

En daar sta ik dan: in stilte in een kring. En opeens, na tientallen seconden te vertoeven in de stilte, in de openheid van het Leven zelf, dwarrelt er uit de leegte een kwaliteit met de letter C het bewustzijn binnen: compassie.
Wat een geweldige kwaliteit… Compassie. Klopt volledig met wat zich qua proces zojuist in mij had afgespeeld: compassie, dat het is zoals het is.

Compassie ontvouwt zich wanneer we los komen van de mind (het denken) en thuis komen in het Leven zelf. De plaatjes worden herkend en niet langer meer geloofd.

Het zijn de plaatjes die we op onszelf en op de anderen plakken waarmee we onszelf en de anderen beoordelen, goedkeuren, afkeuren, inperken, terug fluiten, wantrouwen, vast leggen etc. Dat is de uitwerking van identificatie met de mind.

Is er Leven, dan is er openheid, dan is er leegte, dan worden de plaatjes doorzien en niet langer geloofd. Wat is, dat is…, zonder verhaal…, zonder interpretatie…, wat een verademing.

En daar sta ik dan: in stilte in een kring. De begeleidster van de training vraagt op enig moment aan mij wat de kwaliteit is voor mijn naam. Ik deel wat zich zoal afspeelde in mij en dat uiteindelijk compassie binnenviel als kwaliteit. En al gauw ontstaat het label: compassievolle Caroline. Vooruit…, ik doe mee. Dat is wat ik mag gaan brengen…, compassie…, dat alles er mag zijn…

“Wat de vraag ook is, liefde is het antwoord.”
(Dr. Wayne Dyer)

www.bewustzijnscoaching.com
www.thehealingcircle.one
Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching
LinkedIn: Caroline Ootes