Bekend geluid: dat je je alleen voelt..., eenzaam.
En dat dat niets te maken heeft met alleen zijn. Alleen zijn, in de zin van: zonder sociale contacten. Integendeel, je leeft samen met mensen, je ontmoet collega’s op je werk, je bezoekt familie, vrienden… en ga zo maar door…, genoeg mensen om je heen, genoeg sociale uitwisselingen… en toch voel je je alleen, eenzaam.
Wat is dat toch? Van waaruit voelen we ons alleen…, eenzaam…, zelfs wanneer we in gezelschap zijn of op onszelf? Enig idee?
Jaren heb ik mij alleen gevoeld, eenzaam, vervreemd. Eigenlijk voelde ik me een groot deel van mijn leven niet thuis op de aarde, verloren. En ik begreep er niks van. Genoeg mensen om me heen, het ontbrak mij aan niets… en toch voelde ik me alleen. Jaren ontvluchtte ik deze gevoelens van eenzaamheid, te pijnlijk om toe te laten. Allerlei vormen van afleiding zorgde ervoor dat die nare gevoelens van eenzaamheid op de achtergrond bleven.
Herkenbaar? Herken je de vluchtwegen die jij bewandelt om gevoelens van eenzaamheid uit de weg te gaan? Vormen van afleiding als: veel eten, alcohol/drugs, festivals aflopen, tv/series kijken, iedere avond de hort op, veel kennissen en vrienden, hard werken, cursussen, opleidingen en therapie volgen om aan jezelf te werken (in de hoop dat het gevoel van ongelukkig zijn verdwijnt).
Kortom: we vullen onze tijd. We vullen de tijd met van alles en nog wat…, om de leegte in ons niet te hoeven voelen…, om de leegte te ontlopen…, de leegte die we allemaal in ons dragen.
Niet eenvoudig om deze gevoelens van eenzaamheid aan te gaan als de kracht en het inzicht ontbreekt dat eenzaamheid niets te maken heeft met uiterlijke omstandigheden, maar met een innerlijke hoedanigheid: we zijn niet thuis bij ons-Zelf, we zijn niet thuis in het Hart.
En als we niet thuis zijn bij ons-Zelf, dan zoeken we ‘het’ (verbinding, contact, liefde) buiten ons: dan hebben we de ander nodig. De ander moet onze gevoelens van eenzaamheid, vervreemding en niet begrepen zijn, voor ons weg nemen. De ander moet ons gelukkig maken (wat onmogelijk is). En door deze overtuiging (dat eenzaamheid alleen opgelost kan worden door een ander), voelen we ons afhankelijk van anderen.
In werkelijkheid zijn we niet afhankelijk, dat is niet de realiteit (we kunnen voor onszelf zorgen), maar we hebben ons afhankelijk gemaakt door de overtuiging, die in ons leeft dat we de ander nodig hebben om ons gelukkig te voelen. En deze aanname zorgt ervoor dat we snakken naar liefde en goedkeuring van anderen. Heftig toch..., als je dit tot je door laat dringen?
En als we werkelijk menen dat we de ander nodig hebben voor ons gevoel van welbevinden, dan gaan we in de aanpassing, dat kan niet anders. Dan vragen we onszelf voortdurend af hoe we overkomen op anderen: hoe behoor ik me te gedragen, wat kan ik wel zeggen/doen en wat kan ik maar beter niet zeggen/doen, wat ligt goed in de groep (collega’s, vrienden, sportclub, politieke partij), wat is not done, wat is gepast, wat is wenselijk gedrag om geaccepteerd te worden, om erbij te horen?
Met andere woorden: we tonen de buitenwereld een masker.
We laat niet zien wat er werkelijk in ons omgaat, want als we ons ware gezicht laten zien, dan wijzen mensen ons af (denken we).
Wat we ons niet realiseren is dat de afwijzing in onszelf leeft (de criticus in ons): we wijzen onszelf af, van waaruit we bang zijn dat de ander ons ook zal afwijzen. En om afwijzing te voorkomen, doen we ons anders voor (vrolijk, vriendelijk, behulpzaam, geïnteresseerd etc.) dan wat er op dat moment in ons gaande is, want ja..., we hebben onszelf nu eenmaal afhankelijk gemaakt van de bevestiging en goedkeuring door anderen.
Gevolg: we geven onze individualiteit, onze eigenheid, ons-Zelf op (een proces wat van jongs af aan intreedt). We volgen, we zijn imitators, want anders blijven we alleen achter, anders wordt de pap ons onthouden. We worden deel van de massa, de menigte, in de aanpassing…, in ruil voor…?
Ja, voor wat eigenlijk? Wat betekent die aandacht van de ander als we daarvoor onze eigenheid dienen op te geven? Wat betekent acceptatie of erbij horen als we ons anders voordoen, als we niet onszelf durven te zijn?
Ja, maar het is toch zo..., dat we de ander nodig hebben? Niemand wil toch alleen zijn? Niemand wil alleen achter blijven, toch?
O ja, is dat echt zo? Is levensgeluk afhankelijk van een ander?
Of denken we dit, omdat we niet anders weten, omdat we leven vanuit de aanpassing en we onze individualiteit zijn verloren. Denken we dit..., omdat we de confrontatie met de leegte nog niet zijn aan gegaan? Omdat we pijnlijke gevoelens van eenzaamheid ontlopen?
Zodra de eenzaamheid zich aandient, gaan we weer op de vlucht.
Hoe weten we wat zich aan de overkant bevindt als we nog nooit de leegte, de eenzaamheid hebben ontmoet?
Zonder de ander worden we op onszelf terug geworpen. Als we op onszelf worden terug geworpen (ruzie, verwijdering, relatie gaat uit, partner sterft, vriendschap wordt beëindigd), zullen gevoelens van eenzaamheid op onze deur kloppen. Blijf er eens bij, ook al veroorzaakt dat angst en wil je weer terug rennen naar de ander of naar een voor jou bekende vluchtroute. Treed de eenzaamheid tegemoet…
Ja, het voelt als een afgrond van diep gemis en leegte, ik weet er alles van.
Diep gemis en leegte naar wat?
Naar verbinding met ons-Zelf, naar verbinding met onze essentie: het Hart. En ja, er is moed voor nodig en inzicht om bij de pijn te blijven, maar wanneer we de leegte, het gemis en de eenzaamheid werkelijk tegemoet treden, vindt er een smeltingsproces plaats. Langzaamaan komen we thuis in ons Hart, we ontdekken wie we werkelijk zijn (los van anderen), gevoelens van vervreemding lossen op, ons individuele Zelf herrijst, de aanpassing en behoeftigheid (ik heb de ander nodig) verdwijnt: je bent en je ervaart dat je het prima naar je zin hebt met je-Zelf. Je gevoel van welbevinden is niet langer meer afhankelijk van goedkeuring, bevestiging, acceptatie, waardering, gezien of begrepen worden door de ander. Eenzaamheid transformeert naar alleen-zijn (al-een-zijn: je bent Een). Je bent gelukkig, zonder enige reden, je hebt de ander niet nodig. Niet dat je niet met anderen wilt zijn… Integendeel: je bent in staat om met anderen te zijn en samen te leven, omdat je je-Zelf bent.
Ik sluit af met een alinea van Osho (Zen tarot, kaart 9, aloneness) over eenzaamheid versus alleen zijn. ‘Eenzaamheid is een negatieve toestand. Je verlangt naar de aanwezigheid van de ander, je verlangt naar wezenlijk contact en verbinding, maar de ander is afwezig en jijzelf bent ook afwezig, niet aanwezig in het hart. Alleen zijn, wat iets anders is dan eenzaamheid, is de aanwezigheid van jezelf. Alleen zijn betekent: vervulling, overvloed, je hebt niemand nodig, fijn als er anderen zijn, maar je hebt ze niet nodig om je happy of vervuld te voelen.'
Until you get comfortable with being alone, you will never know if you are choosing someone out of love or loneliness.
(Mandy Hale)
www.bewustzijnscoaching.com
Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching.
LinkeIn: Caroline Ootes
Waar Liefde is, is Vrijheid. "Als je gelooft dat degene van wie je houdt anders moet zijn dan ze is, dan heb je helemaal geen relatie met haar. Je hebt een relatie met een ideaalbeeld in je hoofd. Je hebt een relatie met je eigen gedachten." (Scott Kiloby) Voordat je verder leest, neem eens even de tijd om de volgende vraag te onderzoeken: 'Wat betekent Liefde voor jou in relatie tot je partner?' Hieronder enkele antwoorden, die voorbij zijn gekomen in uitwisseling met mensen: Dat je van de ander houdt zoals die is... Ook als hij/zij niet te genieten is of zijn afspraken niet nakomt of met zijn telefoon bezig is i.p.v. met jou...? Hou je dan ook nog van hem of haar? Als je echt van iemand houdt, dan heb je iets voor de ander over...Toch? Dan ben je bereid jezelf opzij te zetten. Je leeft tenslotte niet alleen voor jezelf. Liefde betekent rekening houden met een ander, afstemmen/overleggen: je kan niet altijd doen waar jij zin in hebt, je moet je ook weleens aanpassen... Liefde is respectvol omgaan met anderen, dus je zegt 'ja' op een uitnodiging voor een verjaardagsfeest/bruiloftsfeest, ook al voel je een 'nee'. Niet gaan is niet liefdevol naar de ander toe. Jij zou het toch ook niet leuk vinden als mensen niet op jouw feestje of bruiloft komen opdagen? Een liefdesrelatie is niet alleen een liefdesrelatie met de persoon zelf, maar ook een relatie met haar of zijn familie. Als je niet wordt uitgenodigd door je liefje bij zijn/haar familie, dan is er wat mis..., dan houdt hij/zij niet echt van jou, want anders zou hij/zij je toch bij de familie betrekken? Of het omgekeerde: als jij aangeeft dat je een relatie hebt met hem of haar en niet met zijn/haar familie, dan is dat volgens je partner geen volwaardige relatie, want daar hoort ook de familie bij... Liefde betekent dat je de ander niet afvalt in gezelschap. Ook al ben je het niet eens met je partner, je vindt eigenlijk dat hij/zij onzin loopt uit te kramen..., je spreekt je niet uit, omdat je haar of hem niet voor schut wil zetten, geen gezichtsverlies wil bezorgen, maar bovenal wil je na afloop geen herrie in de tent. Liefde betekent dat je graag samen bent, je wilt zoveel mogelijk tijd met elkaar door brengen, je gaat samen op vakantie, samen naar vrienden, samen op de bank een serie kijken etc. Of het tegenovergestelde: je wilt je niet binden, want liefde verstikt. Als je echt om iemand geeft, dan deel je geen informatie die de ander mogelijk kan kwetsen, die informatie laat je gewoon achterwege... (zachte heelmeesters maken stinkende wonden?) Tot slot: Liefde is exclusief, speciaal: ik hou alleen van jou..., ook al droom ik weleens over een ander die me wel waardeert, begrijpt, hoort en ziet. En is dat dan Liefde, het pakketje beelden/overtuigingen waar we ons aan dienen te houden of naar dienen te gedragen onder de noemer van 'Liefde'. Is dat Liefde met een hoofdletter L? Liefde die onvoorwaardelijk is: liefde die de ander niet wil veranderen, maar de ander neemt zoals hij/zij is. Liefde die niet verstoord raakt als de partner zich anders gedraagt dan al die opvattingen en beelden, die wij over Liefde hebben? Of spreken we over liefde met een kleine letter 'l'? Liefde die voorwaarden stelt aan de ander: jij moet zus of zo zijn, anders hou ik niet van je. Liefde die bestaat bij de gratie van afkeuring, afwijzing, haat..., oftewel een liefde die wankelt: het ene moment hou ik van je, het andere moment zie ik je absoluut niet zitten, haat ik je en fantaseer ik over een andere partner, die mij wel aandacht voor mij heeft. Liefde die bestaat uit behoeftigheid, de ander moet ons gelukkig maken: hij/zij moet mij een gevoel van veiligheid, steun en kameraadschap geven, want ik kan niet alleen zijn. We menen te weten wat Liefde is, Liefde met een hoofdletter L. We gaan ervan uit dat de opvattingen over Liefde de Liefde zelf is, maar is dat zo? En op enig moment stappen we in het huwelijksbootje..., omdat we zoveel van elkaar houden..., we trouwen om onze liefdesrelatie te bezegelen..., zeggen we dan. Maar als we zo goed weten wat Liefde is, hoe kan het dan dat 1 op de 3 huwelijken strandt? Tja, we zijn nu eenmaal groot gebracht met uiteenlopende opvattingen (denkbeelden) over het Hart, over de Liefde en het zijn juist die opvattingen, die maken dat we de Liefde met een hoofdletter L mis lopen. Het Hoofd versus het Hart. Misschien weten we helemaal niet wat Liefde is. Misschien bestaat de Liefde die wij kennen slechts uit allerlei ideeën over de Liefde, maar dat is niet de Liefde zelf, het zijn slechts ideeën, die we in de loop van ons leven hebben mee gekregen, gebaseerd op allerlei culturele, religieuze en maatschappelijke invloeden. En een recept voor Liefde is geen Liefde, het is een recept en een recept leidt bij voorbaat tot frustratie, eenzaamheid, leegte, teleurstelling, angst en schuld. De ander voldoet niet..., hij/zij gedraagt zich niet overeenkomstig het recept, overeenkomstig alle opvattingen over liefde, die voort komen uit de mind. Hij/zij maakt mij niet gelukkig..., hij/zij houdt geen rekening met mij, hij/zij heeft niets voor mij over, luistert niet etc. Het hart kent echter geen opvattingen over Liefde, het hart is Liefde. Het hart maakt geen keuze: voor of tegen. Het hart wijst niets af, is open en onvoorwaardelijk, zonder enige eis of verwachting ten aanzien van de ander. Het hart kent geen weerstandsschakelaar. Liefde is totale acceptatie van wat is, wat overigens niet betekent dat je alles maar als zoete koek van de ander slikt en accepteert. Het betekent ook niet dat je je wens of verlangen niet zou mogen uiten..., er is niets mis met het uitspreken van je behoefte, maar verwacht niet op voorhand een 'ja' of als de ander 'nee' zegt, interpreteer dit niet als: hij houdt niet van mij, hij heeft niets voor mij over. Laatst beluisterde ik een satsang van Adyashanti. Een man op leeftijd, die geboren en opgegroeid was in Japan vertelde het volgende over zijn 30-jarige huwelijk: 'Wanneer wij in Japan trouwen gaan wij er niet vanuit dat we weten wat Liefde is, wij zien het huwelijk als een mogelijke kans om te ontdekken wat Liefde is. In het begin van ons huwelijk waren er allerlei aspecten aan mijn vrouw die ik niet waardeerde, die ik veranderd wilde zien; sommige dingen stoorde mij aan haar en ik probeerde op subtiele wijze bepaalde kanten van haar te veranderen, totdat ik ontdekte dat dat geen Liefde was, dus na enkele jaren ben ik daarmee gestopt. Het kostte mij 15 jaar om elke vorm van subtiele manipulatie uit te laten doven, om mijn vrouw totaal te accepteren zoals zij is. En nu kan ik met recht zeggen dat wij de Liefde ontdekken.' Misschien wordt het tijd om te onderkennen dat al deze beelden over liefde niet de Liefde zelf is. Laten we daar eens beginnen..., laten we als vertrekpunt nemen dat we niet weten wat Liefde is..., laten we alle ideeën en opvattingen doorzien voor wat ze zijn: bedenksels vanuit de mind, het Hoofd in plaats van het Hart. Laten we vanuit openheid en leegte de ander tegemoet treden, alle eisen, interpretaties en verwachtingen op de schop. Misschien..., heel misschien ontdekken we dan op enig moment in ons leven wat Liefde werkelijk is... If you love a person, how can you destroy his or her freedom? If you trust a person, you trust his or her freedom too. (Osho) www.bewustzijnscoaching.com LinkedIn: Caroline Ootes Facebookpagina: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching
