Het is zo'n gevecht in mij om van de alcohol af te blijven...
Er komt een vrouw in de praktijk, rond de 40 jaar. Ze ervaart een alcoholverslaving. Jaren is ze in een gevecht verwikkeld met 'alcohol'. Haar partner is regelmatig buiten de deur, actief in vele verenigingen, waardoor ze vele avonden alleen is.
Als hij er is, zegt ze, dan weet ik me in te houden, dan drink ik alleen twee glazen in het weekend en lukt het me om doordeweeks niet te drinken, maar als hij er niet is..., dan is er niemand die op me let, er is dan geen rem van buitenaf... Tja, en dan gaat het enkele avonden 'goed' en dan sta ik op enig moment weer in de supermarkt... en dan neem ik toch weer een fles wijn mee... Dan zeg ik tegen mezelf: oké, één wijntje..., je hebt het verdiend, maar aan het einde van de avond is de fles leeg. Ik ben mezelf gewoon aan het verdoven...
Als ik je goed beluister, dan hoor/voel ik dat de omgang met alcohol is gebaseerd op 'wilskracht'..., en dan wordt het een gevecht, die je met de alcohol voert: je moet sterk zijn van jezelf, je moet volhouden, je mag niet drinken... Klopt dat?
Ja, dat klopt en ik ben dat moeten zo zat...
Dat kan ik me voorstellen, je komt er via die weg (de mind) nooit uit, het blijft een gevecht, wilskracht brengt je niet thuis, het houdt je gevangen in de alcoholverslaving. Het is juist die wilskracht, die maakt dat je drinkt, hoe gek dat ook klinkt...
Even hiervoor zei je in onze uitwisseling dat je je irriteert aan je man..., het is kerstvakantie..., enkele vrije dagen... en daar komt je man weer met een plan voor enkele klussen in huis. Ja, zegt ze, die eeuwige lijstjes van hem van wat er moet gebeuren in en rondom het huis, ik wil dan gewoon even niets..., RUST..., en dan moet er weer van alles.
Herken je jezelf daarin? Hoe bedoel je, vraagt ze?
Zou het zo kunnen zijn dat jij geen uiterlijk lijstje hebt met opdrachten en klussen, die gedaan moeten worden zoals je man die heeft, maar dat jij een innerlijke lijst hebt? Dat je altijd op scherp staat, in de 'doe' modus, even dit, even dat... en maar doorgaan? Ja, zegt ze, dat klopt, het lijntje staat altijd strak gespannen bij mij, ik moet van alles van mezelf...
Dan zegt mijn zoon weleens: 'Ga nou eens gewoon even zitten'. En dan zeg ik: 'Ja, jij hebt makkelijk praten, dat zou ik ook wel willen, maar ik moet nog van alles doen, en een ander doet het niet voor mij, het blijft wel allemaal voor mij liggen.'
Dat klinkt behoorlijk 'slachtofferig', zeg ik. Ja, dat is ook zo, zegt ze.
Oké, wat gebeurt er in jou als je die glazen alcohol dan drinkt?
Ik ervaar dan dat er een lading spanning van me afvalt, even geen 'moeten'.
Dat is interessant..., dat je het woord 'moeten' zo vaak gebruikt: even geen 'moeten'.
Ja, zegt ze, ik verlang zo naar RUST...
Ja, zeg ik, dat begrijp ik.
Kan je zien dat je in de greep bent van de slavendrijver in jou, de doener?
Als je constant onder spanning staat, vanuit de interne lijstjes in je waar je aan moet voldoen, dan is er compensatie nodig, dat kan niet anders, geen mens houdt het vol als de boog altijd strak gespannen staat. En die compensatie ziet er bij jou zo uit dat je hevig verlangt naar ontspanning en dat meen je te vinden in de alcohol, terwijl het eigenlijk verdoving is. En verdoving is wat anders dan ontspanning van binnenuit. Een ander gaat series kijken of eten om zichzelf te verdoven, jij gebruikt de alcohol om bij een sensatie van 'los', 'rust' en 'ontspanning' uit te komen.
Dus je kan wel het gevecht aangaan met de alcohol zelf, maar daar ligt niet de oplossing. De oplossing ligt in het doorzien van de 'doener', in het laten uitdoven van de persoonlijke wilskracht, die gelijk staat aan spanning/overspanning.
Die rust waar je zo naar verlangt, kan alleen ontstaan als jij de slavendrijver in jezelf herkent en er niet meer naar handelt. Dat is geen eenvoudig proces, omdat het 'niet handelen' ook weer ingezet kan worden vanuit de mind, vanuit diezelfde slavendrijver: ik moet ontspannen. Die doener is helemaal verweven met jouw persoonlijkheidsstructuur, dus de valkuil is groot dat je vanuit de mind de slavendrijver wil tackelen, wat bij voorbaat gedoemd is te mislukken.
Maar het is mogelijk om de transformatie te laten plaats vinden als jij dit patroon van verdoven echt zat bent. Als je wilt leven vanuit ontspanning, dan is er een uitweg, maar het vraagt wel totale inzet.
Heb ik een keus? zegt ze, het alternatief is dat ik zo nog jaar in, jaar uit door ga..., dat is niet wat ik wil. Omdat? vraag ik. Omdat het leven dan gewoon niet fijn is, je leeft van de ene klus naar de andere klus, alles is 'werk'...
Oké, goed om je dat te realiseren..., als je echt wilt breken met de slavendrijver, geef dan je totale toewijding aan het doorzien van de 'doener'. Doorbreek de verslaving van alsmaar 'moeten' en 'doorgaan'. Leef vanuit ontspanning. Er is van alles wat op je interne lijst staat, maar dat wil niet zeggen dat het allemaal vandaag moet gebeuren... Voel, ervaar wat klopt..., wat de stroom van het Leven aangeeft. Geef het roer uit handen, laat je leiden in plaats vanuit dat 'ikje' te leven dat altijd gespannen en gestrest is, omdat het niet verbonden is met het Leven zelf.
Ik zal een voorbeeld geven. Stel dat de gedachte in me opkomt dat de schuur een beurt kan gebruiken, alles weer even ordenen, uitzoeken, opruimen etc. Voorheen werd de klus gepland, overeenkomstig hoe jij en je man handelen. De datum werd vast gesteld en of het die dag nou goed voelde of niet: de schuur moest gebeuren. Veelal betekende dat een zekere spanning, omdat de handeling niet overeen kwam met de stroom, die op dat moment gaande was in mij of mijn partner. Nu verloopt dat proces heel anders. De gedachte waait op enig moment door me heen en ik wacht af..., tot de impuls vanzelf komt om de schuur aan te pakken. Die impuls komt niet voort uit spanning, uit 'het moet nu gebeuren', uit het 'ikje' dat zichzelf onder druk zet, uit de stem die zegt: als ik het vandaag doe, dan is het maar klaar, dan kan ik uitrusten (wat natuurlijk een illusie is, omdat vanuit de doener bezien er altijd wel weer een volgende klus gezien wordt, die nog moet gebeuren).
Als je vanuit de energie van de 'doener' leeft, dan is alles 'werk' en 'plicht', dan is er compensatie nodig, dan heb je vakantie nodig of een fles alcohol om de doener even de mond te snoeren. Als je vanuit ontspanning, vanuit het Leven zelf handelt..., dan is er geen tweedeling meer tussen 'klussen/werk' en 'vrije tijd'. Luister eens naar de stem van het Leven zelf: wat klopt voor jou op dit moment?
Daarnaast zijn er taken die iedere dag terug komen..., of er is een baan waar je naar toe 'moet'. Ook hier geldt: werk je vanuit stress, vanuit de slavendrijver of vanuit aanwezigheid, ontspanning? Je kunt die ontspanning helaas niet afdwingen. Was het maar zo dat er een knop bestond, die jou van het ene op het andere moment thuis zou brengen in het Leven zelf (wat jij bent), voorbij de slavendrijver en dat 'ikje' die van alles wil en moet.
Ga eens op de bank zitten, zoals je zoon aangeeft, wees aanwezig bij het verzet en de weerstand, die dan ontstaat vanuit de slavendrijver. Geef geen gehoor aan de stemmen, die je op dat moment tot actie aan willen sporen..., laat de adrenaline rush uitrazen in het systeem. Neem de tijd om eens lekker te liggen, te wandelen of in het zonnetje te zitten. Sta open voor de impulsen van het Leven zelf, zodat het wiel van de doener tot stilstand kan komen.
Zie wanneer je weer in de greep van de 'doener' terecht komt, doe een stap achteruit, adem eens wat dieper... en sta eens stil bij de volgende vragen: waar ben ik nou eigenlijk mee bezig, is dit wat ik wil, wil ik zo leven? Doorzie het automatische patroon van de doener.
En op een dag bemerk je dat er iets is verschoven, je ervaart ontspanning, je geniet van het leven..., alles is goed zoals het is..., je ontdekt dat er geen slavendrijver nodig is, om dat te volbrengen wat dient te gebeuren. Je baan is niet verandert, maar jij bent verandert. En een glaasje op z'n tijd..., heerlijk, maar geen must om bij een gevoel van ontspanning (wat eigenlijk verdoving is) uit te komen. Wat een bevrijding...
www.bewustzijnscoaching.com
www.thehealingcircle.one
Facebook: Caroline Ootes, Ontwaken, Bewustzijnscoaching
LinkedIn: Caroline Ootes
Ik heb een afspraak met Lisa, zij komt voor het eerst langs.
Laatst zei iemand tegen mij: “Misschien ben jij wel niet van het mediteren, misschien is meditatie als ingang niet geschikt voor jou.” Ik vraag me af of dat zo is. Ze vervolgt: “Ik lees nu een boek waar mediteren juist wordt aangeraden en ik merk op dat ik mezelf ervan af hou. Daar wil ik graag met jou bij stil staan.” Oké, zeg ik, vertel.
Ik ben niet bang voor stilte, zegt Lisa, ik heb ook enkele retraites gedaan waaronder een vipassana retraite van 7 dagen en toch voel ik behoorlijk wat weerstand bij de gedachte dat ik iedere dag tijd besteed aan meditatie.
Ik vraag me af wat dat dan is. Gun ik het mezelf niet? Vind ik het mezelf niet waard? Of is er wat anders gaande? Ik weet wel dat ik een enorme doener ben, zegt ze. Als ik stil ga zitten, komt al gauw de gedachte omhoog dat het zonde van mijn tijd is.
Oké, zeg ik, ik hoor je, zou je eens wat willen delen over de 7-daagse stilte retraite? Wat was de gang van zaken en wat kwam jij daarin tegen?
We mediteerden vele uren per dag en de maaltijden waren ook in stilte. Daarnaast deden we ook klusjes als afwassen e.d. De eerste dagen van de retraite keek ik met verbazing/bewondering naar de andere deelnemers en dacht: ‘Wat doen jullie allemaal erg je best…, nou, dat kan ik niet opbrengen.’ Ik trok gewoon mijn eigen plan, ik deed waar ik behoefte aan had, soms ging ik tijdens de meditatie liggen terwijl iedereen zat. Later gaven de andere deelnemers aan dat ze dat zo sterk aan mij vonden, maar ik vond het juist heel sterk van hun dat ze uur na uur mediteerden op hun kussentje of stoel.
Ik vond de dagen vreselijk lang duren…, en ik mistte gewoon het contact met mensen…, een weekend in stilte…, al la…, dat is te doen, maar langer dan een weekend…, ik heb het contact met anderen ook nodig om te groeien en om te spiegelen en als ik daar dan zo zit of lig, dan stagneert het gewoon in mij, dan loop ik vast in mijn eigen gedachten. Nou, na 4 dagen ben ik gestopt, ik had er genoeg van.
Oké, dus je trok je eigen plan…, je gaf je niet over aan het programma zoals het was, maar je deed je eigen ding. Dat is al een opmerkelijk gegeven, toch? Om te zien dat je door dat gedrag een ontsnappingsroute creëert voor dat wat er in jou gaande was tijdens het mediteren. En dat de mind vervolgens een verklaring bedenkt voor je gedrag: ‘Ik heb andere mensen nodig om te spiegelen, want op mezelf zijn levert niks op, meditatie werkt gewoon niet voor mij, ik draai alleen maar rondjes in mezelf, het leidt nergens heen.’ Interessant om dit allemaal gade te slaan, toch?
Ja, zegt Lisa, zo heb ik er niet naar gekeken, ik was eigenlijk wel trots op mezelf dat ik mijn eigen gang ging. Jammer dat de leraar dit niet aan mij terug heeft gespiegeld…
En als je de 7 dagen had volgemaakt, wat zou je dan ontmoeten in jezelf? Ik zou me stierlijk vervelen, flapt Lisa er wel gemeend uit. Ik had ook heel vaak gedachten als: ‘Wat zit ik hier te doen? Wat schiet ik hier mee op? Wat een onzin allemaal. Zonde van mijn tijd.’
In mijn dagelijkse leven kom ik ook altijd net op tijd bij een afspraak, nooit te vroeg. Omdat ik mijn tijd niet wil verdoen. Ik moet mijn tijd nuttig besteden en niets doen, mediteren, is niet nuttig.
Interessant. Dus dit is wat jij tegen komt tijdens een 7-daagse vipassana.
Iedereen ontmoet zo zijn/haar eigen stukken. En dit is het voor jou: je gaat je eigen gang, je mist het contact met anderen…, je denkt dat je anderen nodig hebt om jezelf op een dieper niveau te ontmoeten…, je zoekt de vervulling buiten je, bij anderen…, zonder de uitwisseling met de ander wordt je op jezelf terug geworpen, je ontdekt dat je je stierlijk verveelt en je realiseert je nu dat daar een overtuiging aan ten grondslag ligt: niets doen is zonde van mijn tijd, ik moet mijn tijd nuttig besteden. Stil zitten en stagneren in je eigen gedachten is niet nuttig, het levert niks op, je besluit na 4 dagen te stoppen.
Ja, zegt Lisa, dit realiseer ik me nu pas echt…, zo heb ik er nog niet naar gekeken… Maar hoe kom ik van die overtuiging af? En van die doener?
To see is to be free.
Je ziet het nu. Je ziet de overtuigingen, die je handelen bepalen. Daar begint het mee. Met ‘zien’. Zien wat er allemaal voorbij komt, wat er aan geraakt wordt, wat zich allemaal afspeelt in jou. Laat de lamp van Bewustzijn erop schijnen, dat is alles. Ga geen gevecht met de verveling aan of met het gemis aan contact, ga er niet vandoor, haak niet aan, ga er niet in mee, blijf toeschouwer van dat wat de mind tevoorschijn tovert op het moment dat jij mediteert: de verveling, het zinloze en nutteloze, het gemis aan contact en de verklaring die de mind geeft waardoor je na 4 dagen stopt.
Waar we vanaf willen, blijft juist aan ons kleven. Als je het gevecht aan gaat met de mind, wie in jou is dat dan die dat gevecht aan gaat? Dat is ook de mind. Dan blijf je een gevangene van de mind, van de overtuigingen, dus dat is niet de oplossing. Kijk naar de weerstand, naar de verveling…, geef het alle ruimte, onderdruk het niet en vlucht niet. Op enig moment dooft de verveling als vanzelf uit.
Naar binnen keren, vertragen, is een eerste stap om uit de verslaving van de doener te komen, om af te kicken van het patroon in jou die alsmaar door dendert, van het ene project naar het andere.
Als je door hebt wat we nu met elkaar bespreken, dan begrijp je dat er sprake is van een geconditioneerd patroon: de doener (je mag niet niks doen, je moet nuttig bezig zijn, je mag je tijd niet verlummelen).
Realiseer je dat de doener drijft op adrenaline. En die adrenaline zorgt ervoor dat je systeem steeds op ‘actief’ staat.
Er is dus een de-conditioneringsproces nodig. Ga eens op de bank liggen, met een rustig muziekje of zonder muziek, ontspannen zijn, niets willen, niet uit zijn op een resultaat of nut of iets willen bereiken, alleen maar aanwezig zijn bij dat wat voorbij komt als je niet toe geeft aan de doener. Misschien ga je je heel onrustig voelen of komen er allerlei gedachten voorbij als je op de bank ligt: ik moet de was nog ophangen, de boodschappen doen, ik zit mijn tijd te verdoen etc. Iets in die strekking…, herken je dat? Heel herkenbaar, zegt Lisa.
Volg het proces, blijf liggen, laat die onrust uitrazen, blijf toeschouwer, dat is alles. Kijk. Dat is meditatie: Aanwezig zijn bij dat wat zich in jou afspeelt, zonder iets te willen veranderen.
Je gunt jezelf iedere dag een half uur ‘zijn‘, een half uur totale ontspanning. En je zult zien dat de adrenaline rush, die jou steeds tot activiteit wil aanzetten, in de loop der tijd afneemt. Je ervaart dan in toenemende mate dat je in het bestaan kan rusten, gewoon kan ‘zijn’, wat heel helend, vervullend en voedend is.
En als je dan toch nuttig bezig wilt zijn…, om die term nog maar eens te gebruiken…, begin bij jezelf. Als jij thuis komt bij je-Zelf, bij de bron van liefde en wijsheid die jij bent, dan kan je de ander op een dieper niveau bij staan. Nu roep je van alles vanuit de ratio, wat je zojuist zelf aan gaf, je zegt ‘ik weet het’, maar je belichaamt de wijsheid niet, je leeft het niet. In hoeverre kan je dan werkelijk tot ‘nut’ zijn voor anderen? Begin bij jezelf.
In het begin vraagt het enige inzet om een half uur voor jezelf uit te trekken (afkicken van de doener), maar op een bepaald moment ontdek je en ervaar je hoe fijn het is om een half uurtje te liggen, om gewoon te zijn…
Heerlijk toch?
Ja, dank je, zegt Lisa, ik ben blij dat het nu helder is wat mij weerhoudt om te mediteren, ik heb wat tijd nodig om alles te laten bezinken wat we hebben besproken, maar ik ga het ervaren en ontdekken, zegt Lisa.
When you are not doing anything at all, bodily, mentally…, on no level…, when all activity has ceased and you simple are, just being, that is what meditation is. Osho